Saturday, December 05, 2009
Thursday, December 03, 2009
Alfred Palma - poet and translator - on Italian website
Poet and translator Alfred Palma has been hosted on e-magazine TELLUSFOLIO of Sondrio (Italy). See the following link:
Alfred Palma is also taking part in the Maltese Poets Assocoation 'Bookmarks Project'.
Il poeta e traduttore maltese Alfred Palma e' ospite dell'e-magazine TELLUSFOLIO di Sondrio. Visitare il link:
Alfred Palma sta anche partecipando al Progetto Segnalibri varato dall'Associazione dei Poeti Maltesi. 19 poesie in inglese di 19 poeti e membri dell'APM sono state pubblicate in formato segnalibro. Le poesie-segnalibro saranno distribuite negli alberghi e nei negozi frequentati dai turisti nell'isola di Malta. Cosi i turisti avranno un'idea della poesia maltese contemporanea.
Tuesday, December 01, 2009
Poetry in bookmarks
The Maltese Poets Association has launched yet another successful project. 19 poets, all members of the MPA have participated in this project. Their poems, all in English, have been chosen to be published in bookmark format. The bookmarks are being distributed in hotels and other places frequented by tourists here in Malta. The aim is to give foreigners a taste of contemporary Maltese poetry. The selected poems all vary in theme and style. The poets taking part in the project are Dr. Karmenu Mallia, Salv Sammut, Mario Attard, Emmanuel Attard Cassar, Therese Pace, Margaret Attard Baldacchino, Lino Grech, Dr. Joe Zammit Tabona, Alfred Palma, Alfred Massa, Patrick Sammut, Miriam Camilleri, Raymond Grech, Omar Seguna, Charles Magro, Jane Micallef, Godwin Cini, Mary Doris Chircop and Jonathan Balzan. The project was sponsored by the Bank of Valletta.Please see: http://www.ghpm.netfirms.com/
L-Għaqda Poeti Maltin għadha kemm nidiet proġett poetiku ġdid. Dsatax-il poeta, kollha membri tal-Għaqda, ippubblikaw poeżija bl-Ingliż kull wieħed f’forma ta’ bookmark bil-għan li dawn jitqassmu f’lukandi biex it-turisti jkollhom idea tal-poeżija kontemporanja lokali. Is-suġġetti u l-istili huma varji. Il-poeti li ħadu sehem f’dan il-proġett huma, Dr. Karmenu Mallia, Salv Sammut, Mario Attard, Emmanuel Attard Cassar, Therese Pace, Margaret Attard Baldacchino, Lino Grech, Dr. Joe Zammit Tabona, Alfred Palma, Alfred Massa, Patrick Sammut, Miriam Camilleri, Raymond Grech, Omar Seguna, Charles Magro, Jane Micallef, Godwin Cini, Mary Doris Chircop u Jonathan Balzan. Il-proġett kien sponsorjat mill-Bank of Valletta.
Ktieb gdid ta' Carmel G. Cauchi
Studju li nqara waqt it-tnedija tal-ktieb“L-GHENEB QED JISWIED” ta’ Carm. G. Cauchi
Il-proza novelliera taghmel sehem mill-proza kreattiva. Ghalhekk wiehed jifhem is-siwi taghha; anki jekk dan il-generu letterarju jista’ jitqies bhala parti mill-izvilupp kontinwu tal-proza, li skond Dr Charles Briffa, “bosta drabi zammet kuntatt mal-burdati tal-ilsien popolari”.
Il-Prof. Guze` Aquilina jirreferi ghan-novella bhala “rakkont ta’ grajja vvintata li jqarreb lejn ir-rumanz bid-differenza li hija iqsar minnu”. Imma hafna drabi dawn iz-zewg ferghat letterarji jhaddnu l-istess ingredjenti; bhal tema u zvolgiment taghha, holqien ta’ karattri, sfond , djalogar u infilsar f’taqsima partikolari. Personalment, jiena nemmen fil-kitbiet simili ghandu jkun hemm messagg - ghalkemm nammetti li llum mhux kull kittieb jahsibha hekk - u naqbel perfettament mal-kittieb Russu, Alexandre Solzhenitsyn meta stqarr, li kitba bla morali hija tajba biss ghal-landa taz-zibel.
Mela, in-novellier johloq xoghlu bi skop. Tajjeb nghidu, li sa mill-qedem, il-kelma miktuba xtaqet twassal messagg. Wiehed jehtieg jiftakar, li s-socjetaÏ thares lejn il-kittieb bhala “profeta”; jew ahjar mexxej li jiggwida lill-qarrej fi triq tajba. Dan jista’ jsir biss, kemm-il darba l-istorja thalli effett pozittiv. Wara kollox, hekk ghamel Gesu` meta kien fuq din l-art, inqeda bil-parabboli biex iwassal messagg lin-nies ta’ zmienu, u messagg li ghadu u jibqa’ attwali ghal kull zmien.
M’ghandix spazju biex niftah twieqi fuq letteraturi barranin, imma se naghti biss harsa hafifa lejn l-ghalqa letterarja lokali; naturalment, fejn tidhol in-nisga tan-novella. Lura fis-snin, wiehed jinnota li l-ewwel novellieri taghna taw importanza kbira lis-sentiment, b’enfasi specjali fuq it-twemmin Nisrani. Imbaghad bil-mod il-mod in-novella bdiet tiskopri toroq godda. Dahlet in-novella socjali, storika, patrijottika, religjuza, cajtiera, satirika u sahansitra dik makabra.
Ma nistax ma nsellimx lil dawk in-novellieri taghna li hallewlna bhala wirt, novelli li ghadna naqrawhom sa llum. Difficli nsemmihom kollha peress li huma bosta. B’danakollu, ma nistax ma nsemmix fost
l-ohrajn, lil Sir Temi Zammit (1864-1935), lil Dr Ninu Cremona (1880-1972), lil Ivo Muscat Azzopardi (1897-1966), lil GuzeÏ Ellul Mercer (1897-1961); u eqreb lejna ta’ min isemmi lil GuzeÏ Bonnici (1907-1940), lil Gorg Pisani (1909-1999), lil Patri Wistin Born OP (1910-1986), lil GuzeÏ Chetcuti (1914-2006), lil Lino Spiteri (1930 - ), lil Joe Camilleri (1946- ) u lil tant ohrajn. Daqqa t’ghajn hafifa lejn dawn in-novellieri turina, li n-novella Maltija bdiet tiehu xehta serja bejn is-seklu XIX u s-seklu XX.
Carmel G. Cauchi hu novellier li b’wicci minn quddiem nistqarr li nqisu bhala kittieb prolifiku f’oqsma differenti tal-letteratura taghna. Lil Carmel ili nafu hafna u nirringrazzjah pubblikament tal-fiducja li wera fija, kif ukoll tac-cans li tani li nsir midhla sew tal-kitba tieghu: poetika, prozajka u drammatika, meta afdali f’idejja kull ktieb li ppubblika biex naghti l-fehma tieghi dwaru.
Bhala novellier, mhux l-ewwel darba li Cauchi nizzel ismu fost ir-rebbieha f’diversi konkorsi; u dan juri, li kritici differenti - anki jekk il-kritika hija dejjem suggettiva - gharfu japprezzaw il-hila li dan il-kittieb ghandu fil-kitba tan-novella. Jiena norbot din il-kapacita` letterarja f’dan il-qasam mal-fatt li hu qatta’ (u ghadu jqatta’) hafna minn hajtu fost it-tfal u z-zghazagh taghna, kemm bhala ghalliem kif ukoll bhala katekist.
Imbaghad nghiduha: Min ma jhobbx l-istejjer? L-istejjer ihobbuhom it-tfal u jhobbuhom il-kbar. Imma l-istejjer ta’ Carmel G. Cauchi ghandhom xi haga partikolari li rreferejt ghaliha aktar qabel. Cauchi jikteb l-istejjer tieghu bi skop li jwassal messagg u dan wiehed jinnotah fin-novelli kollha tieghu, inkluzi dawn migburin f’dan il-ktieb: L-Gheneb qed jiswied u Novelli ohra u beda jidher sahansitra sa mill-ewwel Gabra li ppubblika fl-1975 Qsari fis-Setah.
Ma xtaqtx inhalli barra, qabel nikkummenta dwar din il-pubblikazzjoni, in-novelli tieghu ghat-tfal, fejn holoq diversi karattri bil-ghan li t-tfal jistghu jidentifikaw ruhhom maghhom. Hekk nghidu ahna, niltaqghu ma’ karattri simpatici bhal dawk ta’ Pietru Pitravu u Betta Trumbetta. It-tfal ihobbu jitbissmu u l-awtur holoq sitwazzjonijiet apposta fejn dahhal lil dawn il-karattri f’bawxati li jhobbu jaghmlu t-tfal stess. Imma wara dik it-tbissima li jsibu f’dawn l-istejjer hemm mohbija taghlima siewja ghal kull wiehed u wahda minnhom.
Imbaghad hemm ukoll is-semplicitaÏ tal-istil, id-djalogar haj, il-praspar helwin u fuq kollox il-Malti sabih u mexxej. X’ma jiggennux allura t-tfal ghall-kotba bhal dawk! Ghalija dan huwa mod kif wiehed jeduka lit-tfal moralment u civilment minghajr ma jkun didattiku zzejjed.
Il-Gabra li Carmel G. Cauchi qieghed jipprezentalna nistghu nghidu li timxi fuq l-istess binarji li ghadni kemm semmejt, bid-differenza li t-temi ttrattati u l-istil imhaddem huma aktar adattati ghal persuni ta’ etajiet akbar.
Forsi jkun hawn min gustament jistaqsi: Meta din il-Gabra thaddan daqstant numru sabih ta’ novelli - 11 b’kollox - x’gieghel lill-awtur jghammidha proprju bl-ewwel wahda: L-Gheneb Qed Jiswied? Nahseb li hemm zewg ragunijiet. L-ewwelnett ghax ghal Carmel din hija novella ghaziza hafna peress li tista’ tigi ttimbrata bhala wahda awtorbijografika. It-tieninett ghax Carmel innifsu jaf tajjeb kemm hija novella mahduma tajjeb.
Irrid nghid, li din in-novella kienet hadet sehem fil-Konkors ta’ Novelli Farsons li ghal numru ta’ snin kien ikun organizzat mill-Pagna Letterarja tal-gurnal “Il-Hajja” u fis-sena 1986 rebhet l-Ewwel Premju. Araw ftit x’qalet il-Gurija li dik is-sena kienet komposta minn John Sciberras, Anton Grasso u Dott. Rena Balzan: Din in-novella tinqata’ ghal kollox mill-ohrajn. Hi grajja mehuda mill-hajja ta’ kuljum, miktuba b’realizmu haj u bi stil letterarju ta’ livell gholi. Jiena cert, li meta l-qarrejja jaqrawha mhux biss japprezzaw dan il-kumment, imma wkoll taqbzilhom demgha, peress li d-doza sentimentali hija qawwija hafna. Sabiha ferm it-tixbiha bejn id-dielja u l-karattru ewlieni li thossha ghaddejja minn pagna ghal ohra.
U n-novelli l-ohra? Nisthajjilhom frott go qoffa, fejn kull frotta hi differenti minn ohra; imma kollha ghandhom it-toghma bnina taghhom. Imbaghad, wiehed ma jridx jinsa l-qawl Latin: De gustibus non disputandum est. Il-gost huwa dejjem suggettiv. B’danakollu, it-tajjeb u s-sabih jibqghu, u s-sodisfazzjon ahhari jhalli t-timbru tieghu fuq kulhadd.
Kif jistqarr l-awtur innifsu fid-Dahla tal-ktieb, il-bicca l-kbira ta’ dawn in-novelli nkitbu fit-tieni nofs tas-snin tmenin; b’danakollu, peress li jittrattaw temi attwali, “ghandhom joffru qari pjacevoli u fl-istess hin impenjattiv”. Is-suggett l-aktar komuni b’mod generali huwa l-familja. Hafna drabi Cauchi jlaqqaghna ma’ uhud mill-problemi li din l-istituzzjoni tiltaqa’ maghhom minn zmien ghal zmien. Bhal nghidu ahna, l-effett hazin li jhallu l-preferenzi tal-genituri fuq ulied (Bejn Dell u Dija). Il-konsegwenzi li jistghu jhallu l-kunfidenzi zejda bejn membri ta’ familji differenti (Pupi b’Xagharhom Ahmar). L-ugigh ta’ ras li jgibu ghall-genituri, l-ulied handikappati (Bziezaq) u l-indhil tal-genituri fl-ghazliet tal-istat ta’ wliedhom (Il-Warda Roza).
Nghid is-sew laqtitni hafna n-novella Genesi, mhux ta’ b’xejn rebbieha f’Konkors ta’ Novelli mniedi minn gurnal lokali fl-1988. Hawn niltaqghu ma’ zewg stejjer li jimxu parallelli jew ahjar fuq zewg binarji sakemm fl-ahhar il-qarrej jahseb li se jsib is-soluzzjoni l-gusta tal-problema, izda l-awtur jaghzel li din ihalliha ghall-qarrej innifsu. Novella mibnija tassew tajjeb minn kull lat.
Naturalment, kif wiehed jistenna minn kittieb bhal Carmel G. Cauchi kwazi f’kull novella tinhass doza ta’ religjozita`; fl-istess hin l-awtur ilaqqaghna ma’ diversi problemi tal-hajja. Imma donnu jrid ifakkarna, li wara kull problema hemm l-id t’Alla li dejjem lesta biex toffri l-ghajnuna taghha u b’hekk kull problema ssib is-soluzzjoni taghha.
Ma jonqsux sitwazzjonijiet li jistghu jidhru kemmxejn (kif jghidu bl-Ingliz:) far fetched; bhad-dehriet ta’ erwieh li jwasslu messaggi lil individwi kif insibu fin-novelli Il-Warda Roza u Alter Christus. Imma dawn huma hwejjeg li wiehed jista’ jaghmel diversi mistoqsijiet dwarhom u jiddeciedi hu fi zminijietna ghandux jaccettahom jew le.
Mill-bqija din il-Gabra toffri hdax-il novella rilassanti. Jiena cert li l-qarrej jiehu gost jaqrahom ghax ma fihom ebda tahbil il-mohh zejjed. Pero`, huma wkoll imbuttaturi biex wiehed jahseb u jirrifletti dwar certi sitwazzjonijiet li d-dinja kontempioranja qieghda thabbtilna ma’ wiccna.
Ghalhekk it-temi li ttratta Cauchi tista’ tghid li huma kollha attwali ghal kull zmien.
Illum, meta qamet fostna mill-gdid il-kwestjoni tac-censura, din zgur ma tapplikax ghal din il-Gabra. U nghidha bla tlaqliq, huwa dejjem tajjeb li jkollna f’idejna kotba ta’ din ix-xehta. Ghaldaqstant, nifrah lill-pubblikatur, is-Sur Sebastian Agius, li dahal ghal dan ix-xoghol; anki meta qeghdin jinbtu ideat madwarna, li fil-fehma tieghi, qeghdin ihawdu l-imhuh dwar il-valur u l-estetika tal-letteratura taghna. Huma ideat li xi awturi lokali hadu minn ohrajn barranin, bl-iskuza komda tal-modernizmu.
Nistaqsi: Biex novella tkun ta’ livell letterarju tajjeb trid thaddan kliem baxx, vulgari, kultant anki xi blasfema u zzeffen fin-nofs is-sess bi prominenza esklussiva? Novella tajba trid bilfors tixxokkja lill-qarrej b’dan il-mod? Dawn saru l-ingredjenti tan-novella kontemporanja? Ghax ma nammettux, li hawn min qieghed jipprova jnezza’ l-kelma libertaÏ mill-vera tifsira taghha! Jien naqbel perfettament ma’ min isostni li l-kittieb ghandu kull dritt jikteb dak li jrid; imma meta jesponi xoghlu fil-pubbliku ghandu juri certa dicenza letterarja. Ic-censur ewlieni ghandu jkun l-awtur innifsu. Hija accettabli, li bniedem johrog barra gharwien bl-iskuza li min irid jista’ jhares lejh u min ma jridx jista’ jdawwar wiccu?
Jiena nifrah lil dawk il-kittieba li ghandhom il-kuragg jissuktaw izommu l-kitbiet taghhom kontra dan il-kurrent. Ghax kif darba stqarr mieghi l-mibki avukat George Zammit f’intervista li ghamiltlu ghall-gurnal “Il-Hajja”: “Il-Letteratura ghandha dmir li tgholli l-bniedem u tressqu lejn certa spiritwalitaÏ fis-sens wiesgha tal-kelma.”
Jalla l-kittieba taghna jibzghu ghall-pinna taghhom u ma jhallux warajhom kitbiet li jhammgu l-qlub u l-imhuh tal-qarrejja ta’ llum u ta’ ghada. Carmel G. Cauchi zgur mhux wiehed minn dawn!
miktub minn Alfred Massa, President tal-Ghaqda Poeti Maltin
Il-Prof. Guze` Aquilina jirreferi ghan-novella bhala “rakkont ta’ grajja vvintata li jqarreb lejn ir-rumanz bid-differenza li hija iqsar minnu”. Imma hafna drabi dawn iz-zewg ferghat letterarji jhaddnu l-istess ingredjenti; bhal tema u zvolgiment taghha, holqien ta’ karattri, sfond , djalogar u infilsar f’taqsima partikolari. Personalment, jiena nemmen fil-kitbiet simili ghandu jkun hemm messagg - ghalkemm nammetti li llum mhux kull kittieb jahsibha hekk - u naqbel perfettament mal-kittieb Russu, Alexandre Solzhenitsyn meta stqarr, li kitba bla morali hija tajba biss ghal-landa taz-zibel.
Mela, in-novellier johloq xoghlu bi skop. Tajjeb nghidu, li sa mill-qedem, il-kelma miktuba xtaqet twassal messagg. Wiehed jehtieg jiftakar, li s-socjetaÏ thares lejn il-kittieb bhala “profeta”; jew ahjar mexxej li jiggwida lill-qarrej fi triq tajba. Dan jista’ jsir biss, kemm-il darba l-istorja thalli effett pozittiv. Wara kollox, hekk ghamel Gesu` meta kien fuq din l-art, inqeda bil-parabboli biex iwassal messagg lin-nies ta’ zmienu, u messagg li ghadu u jibqa’ attwali ghal kull zmien.
M’ghandix spazju biex niftah twieqi fuq letteraturi barranin, imma se naghti biss harsa hafifa lejn l-ghalqa letterarja lokali; naturalment, fejn tidhol in-nisga tan-novella. Lura fis-snin, wiehed jinnota li l-ewwel novellieri taghna taw importanza kbira lis-sentiment, b’enfasi specjali fuq it-twemmin Nisrani. Imbaghad bil-mod il-mod in-novella bdiet tiskopri toroq godda. Dahlet in-novella socjali, storika, patrijottika, religjuza, cajtiera, satirika u sahansitra dik makabra.
Ma nistax ma nsellimx lil dawk in-novellieri taghna li hallewlna bhala wirt, novelli li ghadna naqrawhom sa llum. Difficli nsemmihom kollha peress li huma bosta. B’danakollu, ma nistax ma nsemmix fost
l-ohrajn, lil Sir Temi Zammit (1864-1935), lil Dr Ninu Cremona (1880-1972), lil Ivo Muscat Azzopardi (1897-1966), lil GuzeÏ Ellul Mercer (1897-1961); u eqreb lejna ta’ min isemmi lil GuzeÏ Bonnici (1907-1940), lil Gorg Pisani (1909-1999), lil Patri Wistin Born OP (1910-1986), lil GuzeÏ Chetcuti (1914-2006), lil Lino Spiteri (1930 - ), lil Joe Camilleri (1946- ) u lil tant ohrajn. Daqqa t’ghajn hafifa lejn dawn in-novellieri turina, li n-novella Maltija bdiet tiehu xehta serja bejn is-seklu XIX u s-seklu XX.
Carmel G. Cauchi hu novellier li b’wicci minn quddiem nistqarr li nqisu bhala kittieb prolifiku f’oqsma differenti tal-letteratura taghna. Lil Carmel ili nafu hafna u nirringrazzjah pubblikament tal-fiducja li wera fija, kif ukoll tac-cans li tani li nsir midhla sew tal-kitba tieghu: poetika, prozajka u drammatika, meta afdali f’idejja kull ktieb li ppubblika biex naghti l-fehma tieghi dwaru.
Bhala novellier, mhux l-ewwel darba li Cauchi nizzel ismu fost ir-rebbieha f’diversi konkorsi; u dan juri, li kritici differenti - anki jekk il-kritika hija dejjem suggettiva - gharfu japprezzaw il-hila li dan il-kittieb ghandu fil-kitba tan-novella. Jiena norbot din il-kapacita` letterarja f’dan il-qasam mal-fatt li hu qatta’ (u ghadu jqatta’) hafna minn hajtu fost it-tfal u z-zghazagh taghna, kemm bhala ghalliem kif ukoll bhala katekist.
Imbaghad nghiduha: Min ma jhobbx l-istejjer? L-istejjer ihobbuhom it-tfal u jhobbuhom il-kbar. Imma l-istejjer ta’ Carmel G. Cauchi ghandhom xi haga partikolari li rreferejt ghaliha aktar qabel. Cauchi jikteb l-istejjer tieghu bi skop li jwassal messagg u dan wiehed jinnotah fin-novelli kollha tieghu, inkluzi dawn migburin f’dan il-ktieb: L-Gheneb qed jiswied u Novelli ohra u beda jidher sahansitra sa mill-ewwel Gabra li ppubblika fl-1975 Qsari fis-Setah.
Ma xtaqtx inhalli barra, qabel nikkummenta dwar din il-pubblikazzjoni, in-novelli tieghu ghat-tfal, fejn holoq diversi karattri bil-ghan li t-tfal jistghu jidentifikaw ruhhom maghhom. Hekk nghidu ahna, niltaqghu ma’ karattri simpatici bhal dawk ta’ Pietru Pitravu u Betta Trumbetta. It-tfal ihobbu jitbissmu u l-awtur holoq sitwazzjonijiet apposta fejn dahhal lil dawn il-karattri f’bawxati li jhobbu jaghmlu t-tfal stess. Imma wara dik it-tbissima li jsibu f’dawn l-istejjer hemm mohbija taghlima siewja ghal kull wiehed u wahda minnhom.
Imbaghad hemm ukoll is-semplicitaÏ tal-istil, id-djalogar haj, il-praspar helwin u fuq kollox il-Malti sabih u mexxej. X’ma jiggennux allura t-tfal ghall-kotba bhal dawk! Ghalija dan huwa mod kif wiehed jeduka lit-tfal moralment u civilment minghajr ma jkun didattiku zzejjed.
Il-Gabra li Carmel G. Cauchi qieghed jipprezentalna nistghu nghidu li timxi fuq l-istess binarji li ghadni kemm semmejt, bid-differenza li t-temi ttrattati u l-istil imhaddem huma aktar adattati ghal persuni ta’ etajiet akbar.
Forsi jkun hawn min gustament jistaqsi: Meta din il-Gabra thaddan daqstant numru sabih ta’ novelli - 11 b’kollox - x’gieghel lill-awtur jghammidha proprju bl-ewwel wahda: L-Gheneb Qed Jiswied? Nahseb li hemm zewg ragunijiet. L-ewwelnett ghax ghal Carmel din hija novella ghaziza hafna peress li tista’ tigi ttimbrata bhala wahda awtorbijografika. It-tieninett ghax Carmel innifsu jaf tajjeb kemm hija novella mahduma tajjeb.
Irrid nghid, li din in-novella kienet hadet sehem fil-Konkors ta’ Novelli Farsons li ghal numru ta’ snin kien ikun organizzat mill-Pagna Letterarja tal-gurnal “Il-Hajja” u fis-sena 1986 rebhet l-Ewwel Premju. Araw ftit x’qalet il-Gurija li dik is-sena kienet komposta minn John Sciberras, Anton Grasso u Dott. Rena Balzan: Din in-novella tinqata’ ghal kollox mill-ohrajn. Hi grajja mehuda mill-hajja ta’ kuljum, miktuba b’realizmu haj u bi stil letterarju ta’ livell gholi. Jiena cert, li meta l-qarrejja jaqrawha mhux biss japprezzaw dan il-kumment, imma wkoll taqbzilhom demgha, peress li d-doza sentimentali hija qawwija hafna. Sabiha ferm it-tixbiha bejn id-dielja u l-karattru ewlieni li thossha ghaddejja minn pagna ghal ohra.
U n-novelli l-ohra? Nisthajjilhom frott go qoffa, fejn kull frotta hi differenti minn ohra; imma kollha ghandhom it-toghma bnina taghhom. Imbaghad, wiehed ma jridx jinsa l-qawl Latin: De gustibus non disputandum est. Il-gost huwa dejjem suggettiv. B’danakollu, it-tajjeb u s-sabih jibqghu, u s-sodisfazzjon ahhari jhalli t-timbru tieghu fuq kulhadd.
Kif jistqarr l-awtur innifsu fid-Dahla tal-ktieb, il-bicca l-kbira ta’ dawn in-novelli nkitbu fit-tieni nofs tas-snin tmenin; b’danakollu, peress li jittrattaw temi attwali, “ghandhom joffru qari pjacevoli u fl-istess hin impenjattiv”. Is-suggett l-aktar komuni b’mod generali huwa l-familja. Hafna drabi Cauchi jlaqqaghna ma’ uhud mill-problemi li din l-istituzzjoni tiltaqa’ maghhom minn zmien ghal zmien. Bhal nghidu ahna, l-effett hazin li jhallu l-preferenzi tal-genituri fuq ulied (Bejn Dell u Dija). Il-konsegwenzi li jistghu jhallu l-kunfidenzi zejda bejn membri ta’ familji differenti (Pupi b’Xagharhom Ahmar). L-ugigh ta’ ras li jgibu ghall-genituri, l-ulied handikappati (Bziezaq) u l-indhil tal-genituri fl-ghazliet tal-istat ta’ wliedhom (Il-Warda Roza).
Nghid is-sew laqtitni hafna n-novella Genesi, mhux ta’ b’xejn rebbieha f’Konkors ta’ Novelli mniedi minn gurnal lokali fl-1988. Hawn niltaqghu ma’ zewg stejjer li jimxu parallelli jew ahjar fuq zewg binarji sakemm fl-ahhar il-qarrej jahseb li se jsib is-soluzzjoni l-gusta tal-problema, izda l-awtur jaghzel li din ihalliha ghall-qarrej innifsu. Novella mibnija tassew tajjeb minn kull lat.
Naturalment, kif wiehed jistenna minn kittieb bhal Carmel G. Cauchi kwazi f’kull novella tinhass doza ta’ religjozita`; fl-istess hin l-awtur ilaqqaghna ma’ diversi problemi tal-hajja. Imma donnu jrid ifakkarna, li wara kull problema hemm l-id t’Alla li dejjem lesta biex toffri l-ghajnuna taghha u b’hekk kull problema ssib is-soluzzjoni taghha.
Ma jonqsux sitwazzjonijiet li jistghu jidhru kemmxejn (kif jghidu bl-Ingliz:) far fetched; bhad-dehriet ta’ erwieh li jwasslu messaggi lil individwi kif insibu fin-novelli Il-Warda Roza u Alter Christus. Imma dawn huma hwejjeg li wiehed jista’ jaghmel diversi mistoqsijiet dwarhom u jiddeciedi hu fi zminijietna ghandux jaccettahom jew le.
Mill-bqija din il-Gabra toffri hdax-il novella rilassanti. Jiena cert li l-qarrej jiehu gost jaqrahom ghax ma fihom ebda tahbil il-mohh zejjed. Pero`, huma wkoll imbuttaturi biex wiehed jahseb u jirrifletti dwar certi sitwazzjonijiet li d-dinja kontempioranja qieghda thabbtilna ma’ wiccna.
Ghalhekk it-temi li ttratta Cauchi tista’ tghid li huma kollha attwali ghal kull zmien.
Illum, meta qamet fostna mill-gdid il-kwestjoni tac-censura, din zgur ma tapplikax ghal din il-Gabra. U nghidha bla tlaqliq, huwa dejjem tajjeb li jkollna f’idejna kotba ta’ din ix-xehta. Ghaldaqstant, nifrah lill-pubblikatur, is-Sur Sebastian Agius, li dahal ghal dan ix-xoghol; anki meta qeghdin jinbtu ideat madwarna, li fil-fehma tieghi, qeghdin ihawdu l-imhuh dwar il-valur u l-estetika tal-letteratura taghna. Huma ideat li xi awturi lokali hadu minn ohrajn barranin, bl-iskuza komda tal-modernizmu.
Nistaqsi: Biex novella tkun ta’ livell letterarju tajjeb trid thaddan kliem baxx, vulgari, kultant anki xi blasfema u zzeffen fin-nofs is-sess bi prominenza esklussiva? Novella tajba trid bilfors tixxokkja lill-qarrej b’dan il-mod? Dawn saru l-ingredjenti tan-novella kontemporanja? Ghax ma nammettux, li hawn min qieghed jipprova jnezza’ l-kelma libertaÏ mill-vera tifsira taghha! Jien naqbel perfettament ma’ min isostni li l-kittieb ghandu kull dritt jikteb dak li jrid; imma meta jesponi xoghlu fil-pubbliku ghandu juri certa dicenza letterarja. Ic-censur ewlieni ghandu jkun l-awtur innifsu. Hija accettabli, li bniedem johrog barra gharwien bl-iskuza li min irid jista’ jhares lejh u min ma jridx jista’ jdawwar wiccu?
Jiena nifrah lil dawk il-kittieba li ghandhom il-kuragg jissuktaw izommu l-kitbiet taghhom kontra dan il-kurrent. Ghax kif darba stqarr mieghi l-mibki avukat George Zammit f’intervista li ghamiltlu ghall-gurnal “Il-Hajja”: “Il-Letteratura ghandha dmir li tgholli l-bniedem u tressqu lejn certa spiritwalitaÏ fis-sens wiesgha tal-kelma.”
Jalla l-kittieba taghna jibzghu ghall-pinna taghhom u ma jhallux warajhom kitbiet li jhammgu l-qlub u l-imhuh tal-qarrejja ta’ llum u ta’ ghada. Carmel G. Cauchi zgur mhux wiehed minn dawn!
miktub minn Alfred Massa, President tal-Ghaqda Poeti Maltin
Nota tal-ahhar: Il-qoxra tal-ktieb gdid ta' Carmel G. Cauchi hija xoghol tal-ghalliem u artist zaghzugh, Hilary Spiteri. (ara www.hilaryspiteri.com )
Monday, November 30, 2009
Saptarshi Dutt - Poet and editor from India
People interested in contemporary poetry from India can visit the following blog:
http://www.saptarshidutt.blogspot.com/
DREAMER
Look far away
for a little while,
and tell me
those dreams you see
From the fountain of love
that flows from your heart,
great things will soon come to be.
by Saptarshi Dutt
Saptarshi Dutt is editor of a new international journal labeled “Mirror of Times” from the heart of city, Kolkata.
http://www.saptarshidutt.blogspot.com/
DREAMER
Look far away
for a little while,
and tell me
those dreams you see
From the fountain of love
that flows from your heart,
great things will soon come to be.
by Saptarshi Dutt
Saptarshi Dutt is editor of a new international journal labeled “Mirror of Times” from the heart of city, Kolkata.
Sunday, November 29, 2009
L-Għaqda Poeti Maltin fil-Furjana
Għal darb’oħra l-Għaqda Poeti Maltin tellgħet Lejla ta’ Poeżija fiċ-Ċentru Kultura Franġiskana, il-Furjana. Dan seħħ nhar il-Ġimgħa, 27 ta’ Novembru, fis-7.30 p.m. Mexxa s-serata s-Segretarju, Charles Magro, filwaqt li żewwaq il-Lejla bl-osservazzjonijiet tiegħu dwar l-istili u t-temi tal-poeżiji li nqraw. Charles Magro tkellem ukoll dwar il-proġett li għadha kemm nidiet l-Għaqda Poeti Maltin fejn 19-il poeżija bl-Ingliż ta’ 19-il-poeta membru ntagħżlu u ġew stampati f’format ta’ bookmarks. Dawn se jiġu mqassmin f’lukandi u fi ħwienet iffrekwentati mit-turisti ħalli jkunu jistgħu jgawdu ftit mill-benna tal-poeżija Maltija bl-Ingliż. Il-proġett “Bookmarka” ġie sponsorjat mill-BOV. Il-membri tal-Għaqda Poeti Maltin qraw poeżiji bil-Malti, bl-Ingliż u bit-Taljan dwar temi differenti. Kien hemm ukoll waqtiet ta’ riflessjoni dwar suġġetti mqajma mill-poeżiji li nqraw waqt il-Lejla. Il-viċi-President, Patrick Sammut, qara studju tal-viċi-Segretarju, Dr. Joseph Axiaq, dwar “Il-kunċetti tal-Ħarifa u tax-Xitwa fil-Poeżija Maltija”. Fit-tmiem tal-Lejla l-membri tal-Għ.P.M., flimkien mal-membri taċ-Ċentru Kultura Franġiskana kienu mistiedna għal riċeviment żgħir.
Subscribe to:
Posts (Atom)