Illum li għaddew bosta xhur minn mindu ommi telqet għall-vjaġġ tal-aħħar, ma baqa’ xejn minnha ħlief mazz ritratti li għalija jiswew mitqlu deheb, ix-xbieha tagħha u leħenha fuq il-vidjow, u ħafna tifkiriet li aktar spiss milli le jaħkmuni f’waqtiet u f’imkejjen differenti. Illum ħadtha drawwa ngħid lil ommi “Inħobbok” aktar minn darba kuljum, anki jekk fiżikament m’għadhiex ħdejja. U dan biex forsi npatti għal kemm, meta kienet għadha ħajja, kont inrażżan lili nnifsi milli ntenni din il-kelma.
Illum spiċċajt niċċassa lejja nnifsi fil-mera u, bla ma nkun stennejtha, niskopri kemm fija hemm minn ommi. Xi mindaqqiet naqbadni nħares lejn idejja u niftakar f’idejn ommi li llum fhimt kemm tiegħi jixbhu lil tagħha. Illum nistagħġeb meta nara lil ibni ta’ tliet snin tiela’ t-taraġ iżomm b’idu l-leminija mhux mal-poġġaman fuq in-naħa tax-xellug, imma mal-ħajt fuq il-lemin, kif kienet tagħmel ommi kull meta fl-aħħar xhur ta’ ħajjitha kienet tiġi ma’ missieri d-dar tagħna u tinfexx fi tbissima mill-isbaħ hekk kif tara lil ibni jistenniha, anki jekk titla’ bi tbatija t-taraġ kollu għall-ewwel sular.
Illum sirt nara lil ibni f’dawl ieħor. Sa minn mindu tnissel f’ġuf marti kont naf li hu miraklu, rigal mill-isbaħ. Kont nistenna klubi l-miġja tiegħu, ngħarrex u nissemma għal kull taħbita ta’ qalbu, u nistħajlu hemm ġewwa l-ġuf bħal nitfa jżiġġ f’baħar ġewwien. Il-jiem kont inħosshom xhur twal sakemm fl-aħħar wasal dak il-waqt tant mistenni tat-twelid li ġab ferħ kbir fuq kulħadd, imma fuq kollox f’qalb ommi li xtaqet tħossha nanna qabel ma tagħlaq għajnejha darba għal dejjem.
Issa li ommi m’għadhiex, sirt nara f’ibni lili nnifsi ta’ meta kelli l-età tiegħu u nistħajjel kemm ħadet ħsiebi, kemm ħadet paċenzja bija ommi biex illum jien dak li jien, bniedem li nħobb il-familja, lil min ġie qabli u lil min ġej warajja, fuq kollox lil ibni li bl-enerġija, bl-innoċenza u bil-briju tiegħu reġa’ ħadni lura għal tfuliti bħal donnu ħafna snin ilu meta ma kien jonqosni proprju xejn u kont ngħaddi sigħat sħaħ fil-kampanja jew qrib il-baħar flimkien ma’ ħuti, missieri u ommi, u nilgħab bil-ġugarelli sempliċi li bihom kont imdawwar.
Anki llum inħossni xxurtjat biżżejjed u li ma jonqosni kważi xejn. Jonqosni biss lil ommi ħdejja. Jonqos dak ix-xi ħadd li sakemm kien għadu ħdejja kien jaf jitkellem dwar jien kif kont sakemm kbirt għax dejjem kien ħdejja. Illum ma fadal xejn minn dan u spiss ikunu se jaqbduni dwejjaq kbar li kieku ma tkunx il-kitba. Nibda ninkedd fis-skiet meta lil ommi naraha titbissem u ninduna li dak hu biss ritratt; ninkedd kull meta jagħmlu x-xita u l-ksieħ u ndonnha waħedha imreżżħa u fid-dalma umduża taċ-ċimiterju; ninkedd meta llum nerġa’ lura f’dar tfuliti u xi mindaqqiet insib is-skiet u l-baħħ jilqgħuni u mhux lilha; ninkedd meta niftakar li dawk li huma wara kollox ftit xhur nisslu bejnietna dagħbien kbir u nħossni did-darba nġorr jien l-piż tal-firda, bħalma ommi xi darba ġarritni b’sabar u b’imħabba f’ġufha.
Imbagħad niftakar ukoll li hemm il-Fidi. Kemm hi diffiċli dil-kelma! L-aktar għal min ikun tilef persuna tant għal qalbu. Kemm jgħaddu ħsibijiet minn moħħi, donnhom suldati, wieħed jitqabad kontra l-ieħor, wieħed jgħid iva u l-ieħor le, wieħed jgħidli emmen u l-ieħor jgħidli biex ma nkunx mazzun u nibla’ kollox, ma nkunx idealist, ħalliem, ma nibnix kastelli fl-arja imma nsir ħabib tar-rassenjazzjoni u nżomm saqajja mal-art ħalli ’l quddiem ma niħux tisbita kbira. Imbagħad jerġa’ s-suldat l-ieħor u jgħidli li ommi ma spiċċatx għal kollox, li l-essenza tagħha, ruħha mhux ġisimha, għadha timraħ kuntenta x’imkien, li għad xi darba nerġgħu nkunu qrib xulxin.
U bħal nieħu nifs u nistejqen. Nerġa’ niftakar li jien kif jien illum għax ommi, flimkien ma’ missieri, stinkat u ħadmet biex dan ikun minnu. U dan l-għarfien ma tasalx għalih meta jkollok tmintax, jew tletin, jew aktar, jew meta jagħtuk iċ-ċavetta jew tiggradwa għal darba tnejn. Tasal għalih biss meta lil ommok tkun tridha qribek imma ma jistax ikun.
Għadni niftakar f’dak il-jum, ftit jiem biss wara li daħlet l-isptar fuq siġġu tar-roti għall-kura nessejja tal-morfina, meta bdiet il-vjaġġ tagħha għall-ħajja lilhinn. Niftakar li kien għadu kemm jiftaħ l-istaġun tax-xita u li kont ħsibt hekk: matul ħajjitha ommi qatt ma siefret, qatt ma riedet għax kienet kuntenta f’pajjiżha u ma xtaqet qatt titwarrab la minnu u lanqas mill-persuni li tant kienet tħobb. Kont ħsibt ukoll li dan kien l-ewwel u l-aħħar vjaġġ li ommi kienet se tagħmel. U proprju f’dak il-waqt kienet instemgħet tidwi u tirbombja mal-Port il-Kbir is-sirena ta’ vapur tal-passiġġieri li kien ħiereġ ’il barra lejn ftuħ il-baħar etern filwaqt li jħalli warajh iċ-ċokon imkenni tal-port. Kont ħsibt li hekk kienet se tagħmel ommi daqt u dik is-sirena kienet bħal donnha tislima lilha. U kont bkejt għax fhimt li dawk kienu l-aħħar waqtiet li kelli idha f’idi, li dawk kienu l-aħħar mumenti fejn stajt nisma’ nifisha batut, fejn stajt nara wiċċha tad-demm u l-laħam għajjien imma maħbub. U kont imdejjaq u ferħan fl-istess ħin. Imdejjaq għat-telfa li kont se nġarrab, it-telfa tal-aktar persuna għal qalbi - flimkien ma’ missieri - li ma xjaħitx. Ferħan għax kont naf li fl-aħħar ommi kienet se tistrieħ minn kull tbatija li laqtitha matul dawk l-aħħar snin, tbatija li ommi laqgħetha dejjem b’kuraġġ u bi tbissima anki għax ma xtaqitx tarana nbatu minħabba fiha.
Niftakar li hekk kif kienet ħadet l-aħħar nifs batut u ħellies, jien kont ħdejha, b’idha f’idi, u bistha għal tliet darbiet fuq moħħha bħal kif żgur kienet tagħmel hi lili meta kont tarbija. U għidtilha minn taħt l-ilsien, “Inħobbok u grazzi”. U wiċċha strah mit-tbatija u rajtha tisbieħ minnufih...
U issa hemm Sara li għaddejja mill-istess passjoni li minnha għaddiet ommi. Jien m’għidtilhiex li lilha xi ftit nifhimha għax fiha nara lil ommi. Ma rridhiex tkun taf b’dan. Naf biss li Sara tixtieq titkellem dwar il-ħażin li qed jeqridha ftit ftit minn ġewwa. Naf biss li teħtieġ lil min joqgħod jismagħha mqar għal ftit waqtiet. U jien hekk nagħmel, anki jekk naf li qatt m’hi se taħrab mid-dudu li qed jikolha minn ġewwa, jekk mhux b’miraklu. Naf biss li t-telfa t’ommi għenitni nikber u nifhem ftit aktar lill-bniedem bit-tajjeb u l-ħażin tiegħu.
Ara l-link: http://www.il-gensillum.com/news.asp?newscat=6&news=5897
Patrick Sammut
No comments:
Post a Comment