INTERVISTA MA’ RITA SALIBA DWAR MITT KELMA, Midsea Books, 2020

 X’ħajrek biex tibda tikteb ukoll f’dan l-istil?

Kienet inizjattiva ta’ Dr Ġorġ Mallia li ħajritni nibda nimraħ f’dal-ġeneru. Saret sejħa lill-awturi biex jissottomettu stejjer qosra ħafna, ta’ madwar mitejn kelma għall-paġna fuq facebook, Għidli Mitejn. Kien żmien li minħabba xi impennji ma kontx qed nikteb wisq u dħalt għal din l-isfida. Għedt lili nnifsi li jekk xejn dan jista’ jservini ta’ eżerċizzju, iżda hekk kif lestejt l-ewwel storja bdew ġejjin ideat għal stejjer oħra, li jiġru fi ftit kliem. Nista’ ngħid li dan il-ġeneru ħakimni.

 

Il-qosor ta’ dawn il-mikro-rakkonti żgur li mhux dgħjufija jew żvantaġġ. Minflok bħal jistieden lill-qarreja għal iktar riflessjoni. Xi tgħid dwar dan?

L-istejjer madwarna qed jiġru l-ħin kollu u malajr; aħbar taslilna fuq mobile, fil-qosor iżda xejn ma jnaqqas mill-effettività tagħha. Fi ftit kliem qed taslilna ġrajja li qed isseħħ jew seħħet, tħallina naħsbu jekk it-traġedja setgħetx tiġi evitata, jekk kienx hemm vittmi jew kemm kien hemm vittmi … Storja qasira tista’ tkun b’saħħitha ħafna.

 

Liema huma l-esperjenzi li tikteb l-iktar dwarhom f’dawn il-flashes narrattivi?

Huma stejjer mill-ħajja, ta’ karattri, ta’ min qed ibati jew iħoss in-nuqqas ta’ xi ħadd għażiż. Mhux biss imma ħafna drabi poġġejt lili nnifsi minflok ħaddieħor; ħassejt l-ansjetà ta’ kieku x’nagħmel meta ninqabad f’sitwazzjoni li rrid nieħu deċiżjoni. F’oħrajn inbixt lill-qarrej biex jasal għal tmiem mod ieħor.

 

Toħodna wkoll fi spazji differenti. Bħal kollha jintrabtu mal-karattri u s-sitwazzjoni li tikteb dwarhom. X’taħseb?

Storja tista’ titrawwam fl-ispazji fejn ngħixu jew fejn inqattgħu parti kbira mill-ġurnata. Minn postok tista’ tiltaqa’ ma’ diffikultà jew sitwazzjoni mhix tas-soltu. Kull karattru se jirreaġġixxi bil-mod tiegħu fis-sitwazzjoni li jinqabad fiha. U kull karattru għandu l-kumplessità u l-umanità tiegħu. Ġieli anke aħna nissorprendu lilna nfusna meta niġu għal deċiżjoni delikata. L-istejjer iġegħluna nnemmsu f’ħajjet ħaddieħor iżda ħafna drabi nkunu qed naqraw l-istorja tagħna stess.

 

Dawn ir-rakkonti qosra huma kollha marbutin mar-realtà jew hemm uħud li huma frott il-ħolm u l-fantasija?

Ħafna minn dawn l-istejjer huma xprunati minn ideat li jolqtuni f’ħakka t’għajn, ftit huma bbażati fuq realtajiet li qed niltaqgħu magħhom u parti kbira huma frott l-immaġinazzjoni.

 

Għal min huma mmirati kitbiet bħal dawn, u għaliex mhux in-novella jew ir-rumanz?

Nazzarda ngħid li huma rakkonti għal min ma jħobbx jaqra jew min m’għandux ħin jaqra kitba fit-tul.

 

Hemm min jaħseb li l-kitba tal-mikro-rakkont hi faċli. Kif tirreaġizza għal dan?

Il-mikrorakkont mhu xejn faċli. Trid twassal ġrajja fi ftit kliem, tirrakkonta storja kompluta billi tekonomizza; tagħżel il-kliem u kull kelma għandha postha, xejn nieqes u xejn żejjed. Fl-istess ħin xorta użajt espressjonijiet idjomatiċi għax inħoss li lill-qarrej għandi nirrispettah. M’iniex qed ngħaddilu fatt iżda ġrajja rakkontata ... fil-qosor.

Inti tikteb ukoll minn punti di vista differenti. Liema huma dawn u għaliex tagħmel dan?

Naħseb li kull min jikteb josserva ħafna; kif iġibu ruħhom ta’ madwaru. Ippruvajt nidħol fiż-żarbun ta’ ħaddieħor - ta’ kieku x’nagħmel, kif inġib ruħi ma’ karattru ieħor li forsi ma tantx naqbel miegħu. Meta nikteb b’vuċi ta’ ħaddieħor nesperjenza ċerta libertà, li qed nidħol ġo storja li mhix tiegħi iżda li qed ingawdi minnha xorta waħda.

 

Huma wkoll kitbiet bi tmiem sospiż jew li jħalli lill-qarrej jhewden. Jistgħu jkunu dawn bidu għal kitbiet ħafna itwal, jew stedina biex anki l-qarrejja joħolqu ir-rakkonti oriġinali tagħhom?

Ħafna stejjer għandhom tmiem miftuħ għall-possibiltajiet. Inħobb ninbex lill-qarrej, inħallih jasal għall-konklużjonijiet tiegħu jew jibni l-karattru ‘tiegħu’, iva. Jien stess bħala qarrejja nħobb nibqa’ newhden fuq xi ktieb li qrajt, infittex tmiem ieħor u nistaqsi li kieku … Dawn il-mikrostejjer ma niktibhomx bl-iskop li jwassluni biex nikteb storja itwal. Inkun diġà ddeċidejt u ppjanajajt li se nikteb storja fil-qosor u nagħlaqha.

 

Nuqqasijiet u vantaġġi ta’ stil narrattiv bħal dan, kemm mill-perspettiva ta’ min qed jikteb kif ukoll ta’ min qed jaqra?

Jista’ jkun li kitba daqstant qasira ma tolqotx udjenza wiesgħa. Tista’ wkoll tħalli lill-qarrej xott mill-informazzjoni. Hawn qarrejja li jixtiequ jsiru jafuh il-karattru; it-tul tal-mikrostejjer ma jippermettix wisq deskrizzjoni fit-tul. Il-vantaġġi huma bosta fid-dinja mgħaġġla tal-lum. Tista’ taqra mikrostorja minn fuq il-pala ta’ idek. Hemm ukoll l-użu tal-kelma li trid tkun eżatta u f’kuntest. Tgħallimt inħalli barra dak li hu żejjed. Fuq kollox għeni nikteb mitt storja li kull waħda seħħet f’mitt kelma.

 

IL-PONT Settembru 2021, no. 63

 Pubblikata l-ħarġa ta' IL-PONT ta' Settembru 2021, nu. 63. Editorjal, aħbarijiet mid-dinja letterarja, korrispondenza, intervisti ma' Paul Vella (Awstralja), Lina Brockdorff, Paul Zahra, Marthese Fenech, tagħrif u poeżiji tal-poetessa Siberjana Marija Najthefer Popov, kitbiet ta' Mario Attard, Ramon Bonett Sladden, rigu Bovingdon jikteb dwar il-poeżija ta' Joe Saliba (L-Awstralja), Victor V. Vella dwar Raġel bil-Għaqal ta' Ġużè Galea, reċensjonijiet, poeżiji ta' kittieba Maltin u oħrajn ta' kittieba barranin, u t-taqsima MInn Fuq -Ixkaffa.

IL-PONT - rivista letteraria online, nu 63, settembre 2021. Intervistata la poetessa Dalila Hiaoui e poesie di Paola Mara De Maestri, Antonio, Vanni e Marcelo Moretti.

Online literary magazine IL-PONT September 2021, no 63, is out. Second part of interview with Canadian-Maltese author Marthese Fenech and a poem by Hsu ChiCheng (China).

https://issuu.com/patrickj.sammut/docs/settembru_2021

“Riflessi”, di Patrick J. Sammut, Volturnia Edizioni, 2021 - Recensione di Paola Mara De Maestri

 

“La poesia è quando un'emozione ha trovato il suo pensiero e il pensiero ha trovato le parole” sosteneva a ragion venduta il poeta statunitense Robert Lee Frost.  È quanto Patrick J. Sammut ha cercato di fare nella sua opera “Riflessi”(Volturnia Edizioni”), dando forma e colore alle emozioni e traducendole in parole, per rendere partecipi anche gli altri del suo ricco mondo interiore. Questa raccolta di versi e pensieri che abbraccia il periodo dal 2012 al 2020, ben otto anni di riflessioni, è frutto della passione per la letteratura dell’artista maltese, che ha però scritto i suoi componimenti in lingua italiana. Patrick J. Sammut ha molta familiarità con l’italiano, in quanto ha studiato anche all’Università degli Studi di Firenze ed è docente di maltese e anche italiano a Malta. Il libro si compone di dieci capitoli, che interessano temi apparentemente distanti tra loro, ma che in realtà si intrecciano in un’unica composizione, testimonianza di vissuti carichi di umanità. Il ricordo struggente dell’amico Americo, il cui “… ricordo viaggia...come eco che riverbera all’infinito” apre il florilegio, che poi si addentra nell’esplorazione di temi sempre attuali e pregni di una forte carica emotiva come quello del “Covid 19” che “Rallenta il genere umano che guarda dietro i vetri” e  che lascia “Niente riposo per noi vivi…insieme abbiamo trovato rifugio nei nostri gusci… Insieme abbiamo visto la primavera mutare in un autunno” o dell’immane tragedia dell’Olocausto. “La poesia è come l'acqua nelle profondità della terra. Il poeta è simile a un rabdomante, trova l'acqua anche nei luoghi più aridi e la fa zampillare” sono le parole dello scrittore Alberto Moravia. La poesia infatti non è solo il canto della bellezza, come si evince dagli scritti di Patrick, ma in quanto fonte privilegiata di comunicazione ha il diritto e dovere di addentrarsi  anche in questioni dolorose, ferite sempre aperte, per tenere accesa la memoria segnata anche dai luoghi dell’orrore nazista dove “Un’aria pesante/pende da centomila cipressi”. Questa consapevolezza deve però “creare un futuro-tela a colori/non in bianco e nero”. Alcune poesie sono dedicate alle festività, con un occhio speciale a quelle religiose del Natale “…quando l’albero di Natale/ sembrava altissimo /e tutta la famiglia/aiutava a renderlo magico/con luci e colori di ogni tipo” e della Pasqua “vicino …quest’alito divino, genuino/si tocca la pace, lontana ogni strage…”.  “La poesia è una presenza gentile…un sorriso leggero” per Patrick, che accarezza momenti di dolcezza parlando del figlio “Nel tuo piccolo ho sentito/il battito della terra/magma presente…”, “mentre respiri figlio, caro figlio mio,/ti guardo nel silenzio e nel silenzio/io imparo…”.  In questo percorso in versi troviamo anche  “la speranza,/linfa che rigenera/in questa terra umiliata…”. Consiglio quindi di trovarsi “…un posto tranquillo,/ una sedia comoda/ … per nutrirsi/ con tutti i sensi” e lasciarsi trasportare nel mondo di “Riflessi”.

Tnedija tal-ġabra ta' poeżiji tiegħi bit-Taljan RIFLESSI

 Hawn issibu s-serata ta' tnedija tal-ġabra ġdida ta' poeżiji RIFLESSI li saret virtwalment mill-Italja nhar is-Sibt 27 ta' Marzu 2021.

Ħajr lil Ida Di Ianni, Giuseppe Napolitano, Irene Vallone, Tobia Paolone, it-tekniku Vincenzo, u dawk li kienu preżenti għal-lejla, kemm minn Malta kif ukoll mill-Italja. 

RIFLESSI, una raccolta di poesie di Patrick J Sammut, pubblicata da Volturnia Edizioni.

RIFLESSI, il-ġabra ta' poeżiji bit-Taljan tiegħi ppubblikata fl-Italja waslet Malta. Min jixtieq jakkwista kopja jista' jiktibli messaġġ privat hawn stess. Kull kopja tiswa 12-il ewro, posta inkluża. Min jistieq jakkwista kopja jista' jikteb fuq ilpontliterarymagazine@gmail.com u jirċeviha direttament id-dar.

Per quelli che desiderano comprare una copia di RIFLESSI, una raccolta di poesie scritte in italiano da me stesso, possono farlo direttamente su ibs.it o dalla casa editrice info@volturniaedizioni.com Costo copertina 12 euro.

AMMA'S GOSPEL by Indian Poet Rajender Krishan is out in its Maltese version translated by Patrick J Sammut

Għadu kemm ħareġ IL-VANĠELU TA' AMMA, poeżiji tal-poeta Indjan Rajender Krishan, maqlubin mill-Ingliż għall-Malti minn Patrick J. Sammut. Il-ktieb jinkludi 45 poeżija li jittrattaw fost l-oħrajn il-figura materna ta' Amma li toffri lill-poeta mogħdija fejn jista' jimxi f'armonija miegħu nnifsu, ma' dawk ta' madwaru u mal-ħolqien inġenerali.

Huma kollha poeżiji sempliċi, imma profondi u jħallu lill-qarrej jirrifletti. Din ta' Rajender hi poeżija li tilħaq il-qiegħ ta' ruħ u qalb il-qarrej...

IL-VANĠELU TA' AMMA (a translation of Amma's Gospel) has just been published. It is a collection of 45 poems by Indian poet Rajender Krishan, translated to Maltese by Patrick J. Sammut.

The maternal figure of Amma shows the poet a path where he can walk in harmony with hmself, with those around him, and with Creation in general.

These are simple but profound poems that help the reader reflect. Krishan's poetry reaches deep  in the soul and the heart of the reader...

People interested in buying a copy can reach me on 

ilpontliterarymagazine@gmail.com

A new publication - Amma' s Gospel by Rajender Krishan in Maltese

 Mar għall-istampa IL-VANĠELU TA' AMMA, poeżiji tal-poeta Indjan Rajender Krishan, maqlubin mill-Ingliż għall-Malti minni.

Il-ktieb jinkludi 45 poeżija u daħla kritika mill-pinna tiegħi.

IL-VANĠELU TA' AMMA, my translation from English to Maltese of AMMA'S GOSPEL by Indian poet Rajender Krishan, is at the printing press.

It includes 45 poems and a critical introduction penned by me.

ALLA FINESTRA - una raccolta di racconti scritti durante il lockdown

 "Un posto bello, un posto brutto. 'E vabbè, professore, ma che cambia per me. Sono lontana, sono fuori casa, siamo in questa situazione storica assurda, impensata, piena di paure... Che cambia per me dormire qui o lì?' Lui sorride discreto e gentile. 'Cambia quello che puoi osservare, cambia l'orizzonte che hai davanti. Se puoi aprire la finestra a gettare lo sguardo sul golfo di Manfredonia, sul mare, sulle montagne, sei già felice e fortunata. ..." (di Matilde Iaccarino)

da ALLA FINESTRA, Autori Vari, a.c. di Ida Di Ianni e Matilde Iaccarino, Volturnia Edizioni, 2020.

È una raccolta di racconti scritti durante il periodo del lockdown.

13 autori in tutto.

Incluso un mio racconto.

Mille grazie.

INTERVISTA MA’ ANTON SAMMUT DWAR IL-VANĠELU SIGRIET TA’ ĠESÙ (2020)

Dan tiegħek hu rakkont li jimxi parallelament mar-rakkonti li naqraw fit-Testment il-Ġdid, imma b’ċerti dettalji li ma nsibuhomx f’dawn tal-aħħar. Xi tgħid dwar dan?

  Bħalma taf perfettament, kull rumanz jew ktieb jeħtieġ l-istil letterarju tiegħu, u dan għandu jkun biex b’hekk ikun jista’ jirrifletti t-tema tal-istess ktieb jew rumanz. F’dan il-każ, fejn jidħol Il-Vanġelu Sigriet ta’ Ġesù, ridt inżomm l-istil tal-Vanġeli biex b’hekk f’dan l-ambjent bibliku l-qarrej ikun jista’ jirrelata mat-test aktar faċilment.

  Rigward dawk id-dettalji li qed tirreferi għalihom nixtieq nissottolinja l-fatt, li dawn ma ivvintajthomx minn żnieti, imma huma bbażati u kultant imniżżla verbatim minn Vanġeli Njostiċi u dokumenti storiċi oħra li kienu ġew imwarrba jew kważi meqruda mingħand dawk li biex iżommu l-poter fuq in-nies ma ridux li joħorġu fid-deher. Prova ta’ dan huwa l-fatt, li s-27 ktieb tat-Testment il-Ġdid huma frazzjoni żgħira ħafna mil-letteratura Kristjana li ġiet prodotta fl-ewwel tliet sekli wara Ġesù; Vanġeli magħrufa bħala Apokrifi; testi sagri, li kellhom rispett kbir mingħand il-komunità bikrija tal-ewwel żminijiet, u għaldaqstant, xi wħud minnhom inkorporajthom ukoll f’dan ir-rumanz.

  Dawn id-dettalji huma kruċjali ferm biex il-qarrej ikun jista’ jikkomprendi l-umanità kollha ta’ Ġesù. Dan qed ngħidu għax fil-verità, dak li jiġi ppreżentat fil-Vanġeli tat-Testment il-Ġdid huwa aktarx Ġesù psikoloġikament inkomplut; fis-sens, li f’dawn it-testi ma nsibuh qatt jidħak jew jiċċajta mal-ħbieb, u ma jgħidulna xejn fuq x’kien jagħmel ngħidu aħna fil-ħin liberu tiegħu, u/jew fejn vjaġġa f’ħajtu kollha. Allura hawnhekk wieħed jista’ jistaqsi, possibbli ħajjet Ġesù kienet tikkonsisti f’dak biss li ġie ridott fi ftit kapitli ġewwa t-Testment il-Ġdid?

  Min-naħa l-oħra hawn min jirraġunalek, li dak li għallem Ġesù f’dal-Vanġeli huwa biżżejjed għas-‘salvazzjoni’ tiegħu. Imma wisq nissuspetta, li dawk li jirraġunaw b’dan il-mod ikunu qed jagħmlu dan biex b’hekk jippruvaw jissalvagwardjaw l-interpretazzjoni romantika li ġew indottrinati biha sa minn meta kienu għadhom tfal, u dan mingħajr qatt ma indenjaw ruħhom jinvestigaw kif marru verament l-affarijiet. Infatti, minn dan l-aspett, il-Vanġeli tat-Testment il-Ġdid għandhom diversi żbalji speċjalment fejn tidħol it-traduzzjoni mill-oriġinal. Pereżempju, insemmu biss is-sekwenza ta’ meta idden is-serduk (Mattew 26:34), li fil-verità, dan ma kien serduk xejn, imma raġel/gwardjan li kien ikun għassa mat-Tempju, u ma’ kull erba’ sigħat kien idoqq bħal speċi ta’ trumbetta li kienet magħrufa bħala Shofar, biex b’hekk, biha seta’ jindika li għaddiet sahra, li tfisser ammont ta’ ħin. Il-problema tinsab li meta l-kelma Shofar ġiet tradotta għal-Latin, ġiet maqluba għall-kelma Gullicinium, li tfisser l-‘iddin tas-serduk’, li dan seta’ jirreferi għal dak il-ħoss partikolari li kienet tagħmel dit-trumbetta meta kienet tindaqq. Tant kemm huwa minnu dan, li l-Liġi Ġudajka, permezz tal-Ktieb tad-Dewteronomju, kienet tgħid, li fil-Belt Imqaddsa m’għandu jidħol ebda annimal ‘imniġġes’ bħalma kien is-serduk. Issa dan hu eżempju wieħed biss minn ħafna oħrajn aktar serji li jeżistu fit-Testment il-Ġdid, u jekk bniedem ikun interessat, dawn l-iskorrettezzi bibliċi jista’ jsibhom fil-ktieb tiegħi In-Naħa l-Oħra tal-Istorja Ġudeo-Kristjana, fejn fih dħalt ferm aktar fid-dettall minn dan l-aspett. 

  Madankollu, ħafna nies xorta waħda se jibqgħu jirromantiċizzaw l-istorja ta’ Ġesù, għaliex ħafna drabi, il-finzjoni tiġi metabolizzata ferm aktar faċilment mill-verità. B’romantiċiżmu nkun qed nifhem, li ħafna nies ma jkunx jinteressahom kif seħħew verament l-affarijiet, imma minn dak biss li jaqbel jew jirrifletti lill-identità kulturali tagħhom skont kif ġew indottrinati biha sa minn mindu kienu għadhom ċkejknin. Biex nagħti eżempju nista’ ngħid, li kull min isegwi strettament xi forma ta’ reliġjon, jaħseb, li r-reliġjon tiegħu hija l-verità, u dan minħabba l-fatt għaliex l-egoic structure jew l-identità eżistenzjali tiegħu, tkun teħtieġ li tiġi ‘leġittimizzata’ b’kull mezz – u huwa proprju minħabba f’hekk li matul iż-żminijiet popli sħaħ ġew meqruda fi ‘gwerer qaddisa’ kontra reliġjonijiet oħrajn – ego personali, li se ssibu dejjem jiġġieled kontra ego ieħor li jkun qed jikkonfrontah, sew individwalment, kif ukoll kollettivament (Narċisiżmu Kollettiv). Infatti, dawn in-nies qatt ma ġġieldu dal-gwerer jekk mhux biex jissalvagwardjaw lill-egoic structure tagħhom, li huma jsejħulha ‘fidi’, li jkunu bnewha fuq sempliċement indottrinazzjoni li ħaddieħor iddeċieda għalihom mingħajr qatt ma indenjaw isibu l-verità ġo fihom stess; u huwa proprju hawnhekk li toħroġ l-importanza vera ta’ dawn id-dettalji li niżżilt f’dan ir-rumanz.

  Kontra kif jistgħu jaħsbu ħafna nies, Ġesù qatt ma ħoloq xi forma ġdida ta’ reliġjon; kien ħaddieħor, li bl-ingann tiegħu għamel dan minn fuq Ġesù. Ġesù ried biss li jillibera lill-bnedmin billi jwassalhom jiksbu ġewwa fihom is-Saltna tas-Smewwiet, jew dak li fil-Buddiżmu u f’dixxiplini spiritwali oħrajn hu magħruf bħala l-Istat Illuminattiv.

 

Ġesù u l-imħabba tiegħu lejn id-dgħajfin, fosthom in-nisa, it-tfal u l-annimali. Kemm kien rivoluzzjonarju Ġesù fi żmienu u fl-ispazju fejn kien jgħix? 

Naturalment, għal bnedmin illuminati bħalma kienu l-Budda u Ġesù, kienet tkun xi ħaġa naturali li permezz tal-Morphic Resonance tagħhom, jew permezz tal-interkonnektività totali li kellhom mal-kreaturi kollha kienu jaqbżu għal dawk li kienu l-aktar emarġinati fis-soċjetà. Infatti, fattur ieħor li xtaqt noħroġ f’dar-rumanz kien fuq ir-rapport sabiħ li Ġesù kellu mas-sess oppost; tant, li f’dar-rumanz, huma n-nisa li kienu l-aktar dixxipli devoti tiegħu, u fuq kollox, kienu huma, bl-intwizzjoni straordinarja tagħhom, li fehmu perfettament it-tagħlim ta’ Ġesù, fosthom Mari ta’ Magadha, li llum nafuha aħjar bħala Marija ta’ Magdala; mara straordinarja, li m’għandha x’taqsam xejn mal-mod kif ġie mħammeġ isimha fil-Vanġeli mbagħbsa tat-Testment il-Ġdid, kif probabbilment se naraw aktar tard.

  Min-naħa l-oħra nifhem ukoll, li t-term ‘rivoluzzjonarju’ li qiegħed talludi għalih qed tużah mill-aspett pożittiv, fis-sens, li t-tagħlim ta’ Ġesù kien bil-ferm aktar avvanzat u radikali miż-Zeitgeist jew mill-Ispirtu taż-Żmien li s-soċjetajiet kontemporanji tiegħu kienu maqbudin fih. Madankollu, dan it-term ma tantx għandna nużawh spiss fuq il-persuna ta’ Ġesù, jekk mhux b’mod korrett kif użajtu tajjeb int, għaliex psikoloġikament nitkellem, dan it-term jimplika kunċett duwalist, jiġifieri li Ġesù kien jidher kontra xi forma ta’ Status Quo. Irridu noqogħdu ferm attenti hawnhekk, għax Ġesù ma kellu ebda intenzjoni li jkun rivoluzzjonarju minn dan l-aspett. Biex ikun ‘rivoluzzjonarju’, bniedem bħal dan ikun jeħtieġ li jsib xi ħaġa fuq xiex l-ego tiegħu għandu jkun kontriha. Pereżempju bniedem ta’ dat-tip, ikollu dejjem bżonn jagħmel mill-inġustizzji tad-dinja, jew xi ħaġa simili, il-‘missjoni tiegħu’ (Narcissistic supply), iżda ħafna drabi dan iwettqu mhux biex iġib xi forma ta’ gustizzja globali – anki wkoll għaliex dan ma jista’ qatt ikun – imma biex b’hekk iħossu li moralment hu aħjar mill-oħrajn (Narċisiżmu Eżistenzjali) – u dan ma jistax ikun mod ieħor, ġaladarba dak li suppost għandu jirranġa ġewwa fih ikun qed jippretendi li għandu jirranġah fid-dinja esterna. Fis-sens, immaġina dinja perfetta mingħajr inġustizzji – fuq xiex se jilmentaw ruħhom Eżistenzjalisti bħal dawn? U madankollu, xorta waħda se tibqa’ ssibhom jirribellaw kontra xi ħaġa biex ikunu jistgħu jiżvogaw, u dan għaliex l-Eżistenzjalist ta’ dat-tip huwa dak li jekk Alla jagħmillu l-ilma jiżfen xorta waħda se jispiċċa jakkużah li ma jeżistix. Dawn huma dawk li f’Mattew 11:17, Ġesù jgħid għalihom, “Daqqejnielkom il-flejguta, u ma żfintux, newwaħnielkom, u ma bkejtux.” Tant kemm ikunu persuni spiritwalment inkonxji, li dat-tip ta’ nies jaslu biex saħansitra jieħdu gost jekk tindirizzahom b’dan il-mod, u dan ikun ġej mill-fatt għaliex l-ego tagħhom jibda jaħseb li sab xi forma ta’ rivali ma’ min jista’ jirrikonoxxi lilu stess.

  Fil-verità, ma teżisti ebda rivoluzzjoni ħielsa minn dan l-aspett, minħabba li dan ma jkun xejn għajr reazzjoniżmu teoretiku li ssibu dejjem kontra xi forma ta’ sistema politika għal oħra li tiffavurixxih, u għaldaqstant, kulma jkun qed iseħħ ikun biss li jinbidel ‘ħabs’ partikolari ma’ ieħor aktar gradit. Iva, vera, kien jiġġieled ukoll f’isem il-ġustizzja u f’isem iż-żgħir, bħalma kien jagħmel ngħidu aħna Gandhi permezz tas-Satyagraha, imma Ġesù ma kienx rivoluzzjonarju minn dak l-aspett li semmejt aktar qabel, għax ta’ bniedem illuminat li kien, hu ma kienx jaħdem fuq l-illużjoni tas-separazzjoni duwalista, jiġifieri b’dik il-mentalità ta’ ‘jien’ versu l-‘oħrajn’, imma kien jara kollox bħala ħaġa waħda mal-Etern. Għaldaqstant, ġaladarba Ġesù kien jitkellem b’mod ħieles mill-preġudizzji tal-ego uman, allura dan kien jimplika li tagħlimu kien jispiċċa jċaqlaq bl-ikrah il-preġudizzji duwalisti tas-soċjetà. Huwa minn dan l-aspett biss li fl-opinjoni tiegħi għandna nużaw it-terminu ‘rivoluzzjonarju’ fejn tidħol il-personalità straordinarja ta’ Ġesù.

 

Hemm min iqabbel lil dan il-personaġġ ma’ hippie li ma kellu rbit ta’ xejn, bi skop uniku, dak li jxerred il-kelma tat-Triq. Dan joħroġ sewwa f’dan ir-rumanz tiegħek. Kif tintlaqa’ idea bħal din mill-qarrejja tiegħek? 

U le x’hippie hu – ma tarax! Il-fatt hu, li Ġesù kien Jogi Ebrew, li f’dan is-sens, Yogi jfisser bniedem illuminat, u allura wkoll individwu liberu totalment minn kull forma ta’ reliġjon li ivvintaw il-bnedmin.

  Min-naħa l-oħra, il-hippies oriġinali kienu dawk iż-żagħżagħ ġejjin mill-klassi medja Amerikana, li minħabba l-ħajja vvizzjata tagħhom u fatturi soċjoloġiċi oħrajn, ma riedu jagħmlu xejn għajr jgħixu mhux fil-libertà, imma fil-libertinaġġ; iżda fl-istess ħin, kien ikun il-papà sinjur tagħhom li kull xahar kien jgħaddilhom salarju ġeneruż biex b’hekk setgħu jixtru l-imbarazz tal-moħħ, u fl-istess ħin joqogħdu jduru d-dinja bil-fjuri f’rashom u x’naf jien. Issa kif tintlaqa’ idea bħal din mill-qarrejja tiegħi m’għandi ebda ħjiel, anki wkoll għax kull individwu se ssibu dejjem f’level of Consciousness, jew il-mod kif iħares lejh innifsu u lejn id-dinja, differenti minn tal-oħrajn; suġġett, li elaborajt ħafna fuqu fil-ktieb tiegħi Il-Filosofija tal-Moħħ.

 

X’ħajrek tikteb rumanz bħal dan? Liema huma s-sorsi li użajt? 

Rigward is-sorsi li użajt kienu ħafna, fosthom dawk li tkellimt fuqhom aktar qabel, imma wkoll testi storiċi oħra bħal ngħidu aħna skrizzjonijiet Brahmisti, Ħinduwisti, Buddisti, u oħrajn. Iżda fuq dar-rigward inżid ukoll, li mhux kulħadd jista’ jkollu aċċess faċli jew dirett għal xi wħud minn dad-dokumenti. Wieħed hawnhekk jista’ jirraġuna u jgħid, li dawn it-testi, bħal ngħidu aħna l-Apokrafi u testi Njostiċi oħrajn, ma jagħmlux parti mit-Testment il-Ġdid, imma bl-istess argument ngħid ukoll, li lanqas li Ġesù suppost twieled f’għar ma nsibuha fit-Testment il-Ġdid, imma ħafna nies jaħsbu li hekk marru l-affarijiet. Li forsi ma jafux huwa l-fatt, li din li Ġesù twieled f’għar ġiet mittieħda minn dawn id-dokumenti li użajt għal dan ir-rumanz – iżda jekk minn naħa ħafna nies se ssibhom lesti jibqgħu jemmnu li Ġesù twieled ġo għar, min-naħa l-oħra, se jsibuha ferm aktar diffiċli biex jemmnu li fost oħrajn Ġesù studja fil-Librerija ta’ Lixandra, kif ukoll li wettaq vjaġġi twal lejn l-Orjent fosthom fl-Indja u fil-Kashmir, hekk kif jinnarraw dawn l-istess manuskritti li minnhom ħarġet ukoll l-istorja li Ġesù twieled f’għar.

  Għaldaqstant, li ħajjarni nikteb dar-rumanz kien li noħroġ min kien verament Ġesù mill-aspett uman aktar minn dak ‘divinizzat’; nozzjoni teoloġika, li hi magħrufa bħala Apotheosis, jew id-divinazzjoni ta’ figura mitoloġika li fil-każ ta’ Ġesù, dal-proċess kien ġie kkupjat totalment mir-reliġjon ta’ Mithra fejn id-‘divinazzjonijiet’ tagħhom huma prattikament l-istess. Infatti, kien hawnhekk li seħħet waħda mill-akbar manipulazzjonijiet fl-istorja tal-Kristjanità, jiġifieri l-amalgamazzjoni tal-Mitraniżmu u l-Kristjanità Ellenista li kien ivvinta San Pawl.

  Għal min forsi ma jafx, il-Mitraniżmu kien kult Sirjan li oriġina miż-Żoroastriżmu Persjan, fejn eventwalment, dan ġie introdott f’Ruma Imperjali għall-ħabta tas-sena 67 qK. Insibu li fil-mitoloġija tiegħu, Mithra, l-alla Persjan tad-dawl u tal-għerf, twieled minn verġni f’għar fil-25 ta’ Diċembru, u li mbagħad, meta kiber, wettaq vjaġġi kbar biex jillumina lill-bnedmin. Bħala dixxipli kellu tnax; ġie ttradut, ikkundannat għall-mewt, u wara mewtu ġie midfun f’qabar li minnu reġa’ qam minn bejn l-imwiet.

    Naraw ukoll li biex intlaħaq dal-kompromess bejn dal-mit ta’ Mithra u l-Kristjanità Ellenista li kien ivvinta San Pawl, kellu jidħol fis-seħħ proċess psikoloġiku pjuttost kumpless, magħruf bħala Cognitive Dissonance, li fi ftit kliem, dan ifisser meta grupp ta’ persuni jibdew joħolqu rikostruzzjoni ta’ event falz li jkunu jridu jibqgħu jemmnu fih, strateġija memorjali, li fil-letteratura tissejjaħ l-Ipoteżi Rikostruttiva. Kien minħabba f’hekk li f’dar-rumanz ridt ‘nofroq’ lil Ġesù romantiċizzat tar-reliġjon, minn dak storiku bħala esseri uman, u kienet din waħda mir-raġunijiet li ħajritni nikteb dan ir-rumanz.

 

Hija interessanti l-parti li tikxef ir-rabta ta’ Ġesù mal-għerf u t-tagħlim tal-kulturi Orjentali. Dan hu dak li jorbot dan ix-xogħol ma’ kotba oħra li ppubblikajt. Reazzjonijiet tiegħek? 

Infatti, dan ix-xogħol huwa l-prodott finali ta’ tliet kotba ta’ studju oħra li kienu ġew qabel dan ir-rumanz, li huma In-Naħa l-Oħra tal-Istorja Ġudeo-Kristjana, Il-Filosofija tal-Ispiritwalità Kożmika, u Il-Filosofija tal-Moħħ, li lkoll ġew tradotti bl-Ingliż. Il-fatt li dal-kotba fassalthom taħt forma ta’ triloġija kien biex l-ewwel nett immexxi lill-qarrej minn stadju għal ieħor, u t-tieni, biex b’hekk jissokta jifhem ukoll li t-tagħlim ta’ Ġesù kien wieħed universali li ma kien jintrabat ma’ ebda forma ta’ reliġjon, tant, li l-għerf tiegħu kien l-istess wieħed li għallmu persuni illuminati oħrajn. Pereżempju minn dan l-aspett naraw, li dak li għallem il-Budda – li ġie 500 sena qabel Ġesù – kien l-istess tagħlim li pprietka Ġesù. Ngħidu aħna, fis-Sutra Buddista Dhammapada (10:1), il-Budda jgħid, “Ikkonsidra lill-oħrajn bħalek innifsek,” mentri Ġesù jgħid, “Kif tridu li jagħmlulkom in-nies, hekk agħmlu lilhom.” Imbagħad fis-Sutra Majjhima Nikaya (21:6), il-Budda jgħid, “Jekk xi ħadd jagħtik daqqa ta’ ħarta b’idejh, int għandek tabbanduna kull vendetta;” waqt li min-naħa l-oħra, Ġesù jgħid, “Min jagħtik daqqa ta’ ħarta fuq ħaddek, dawwarlu l-ieħor.” Imbagħad fid-Dhammapada (4:7), il-Budda jgħid, “Tħarsux lejn id-dnubiet ta’ ħaddieħor, imma osserva dak li għamilt u x’m’għamiltx int;” waqt li Ġesù jgħid, “Min minnkom hu bla dnub jitfa’ l-ewwel ġebla,” u ħafna tagħlim ieħor li jirrifletti l-istess ħsieb. Tajjeb li nkunu nafu li dal-paraguni huma frazzjoni żgħira ħafna minn dawk li tennew il-Budda u Ġesù b’mod eżatt bħal ta’ xulxin; u jekk bniedem ikun interessat jista’ jsib dal-paralleliżmu kollu fil-ktieb tiegħi Il-Filosofija tal-Ispiritwalità Kożmika, fejn fih dħalt ferm aktar fid-dettall minn dan l-aspett.

 

B’xi mod dan hu rumanz li jistedinna nwarrbu dak kollu li hu superfiċjali u żejjed biex fl-aħħar naraw il-veru Dawl. Għaliex, u x’inhu dan? 

Minn dan l-aspett naraw li sa minn elfejn sena ilu, u allura sa minn dak iż-żmien meta l-Għerf jew id-Dawl beda jiġi mwarrab biex jagħmel spazju għar-reliġjonijiet tal-Kollettiv, il-Bniedem waqa’ fi dlam ta’ injoranza spiritwali ferm akut; mhux għax l-umanità marret lura minn dan l-aspett, imma għax dawk li wettqu din l-akrobazija perversa riedu li jibqgħu jżommu l-poter fuq in-nies. Dawn il-‘linji gwida reliġjużi’, madankollu, mhumiex, u qatt ma jistgħu jirriflettu l-għerf li għallmu bih Ulied id-Dawl, proprju għaliex dal-forom ta’ reliġjonijiet se ssibhom jaħdmu biss fuq il-livell kunċettwali tal-moħħ, jiġifieri f’dak id-dipartiment psikoloġiku li fih jiffunzjona l-ego illusiv ta’ kull esseri uman (Sanskritu, Karmaja-adhyasa). Infatti, kien proprju minħabba f’hekk li l-umanità, speċjalment dik tal-Punent, inħakmet minn psikożi ta’ biża’ reliġjuż tremend, fosthom permezz tal-invenzjoni tal-infern, li permezz tiegħu, il-massa setgħet tiġi taħt il-kontroll totali ta’ dawk li sa mill-bidu ma kellhom qatt grazzja mad-Dawl Divin, proprju għaliex dan tal-aħħar kien se jispiċċa jeħles lill-umanità minn kull forma ta’ skjavitù, sew fl-ispirtu kif ukoll fil-qalb, jiġifieri eżatt dak li ried jagħmel Ġesù.

  Issa hawnhekk ikun tajjeb li niftħu parentesi żgħira fejn jidħol dal-kunċett tal-infern biex il-qarrej ikun jista’ jifhem xi ftit aħjar. Minn dan l-aspett naraw, li jekk wieħed jasal biex janalizza t-testi oriġinali tal-Vanġeli – li fost ħafna veritajiet li ġew eliminati minnhom kien hemm ukoll ir-rinkarnazzjoni u l-karma li tkellem fuqhom Ġesù (għalkemm fil-Vanġeli għad fadal xi ftit minnhom ’l hemm u ’l hawn) – isib ukoll li f’ċerti sekwenzi, Ġesù juża t-term ‘Gehenna’. Il-kelma ‘Gehenna’ ġejja mill-Ebrajk Gehinnom, li tfisser il-Wied ta’ Hinnom, post imwarrab barra minn Ġerusalemm fejn fih fi żmien Ġesù kien iservi bħala miżbla li fiha l-awtoritajiet kienu jwaddbu u jaħarqu l-katavri tal-kriminali ta’ dak iż-żmien. Kien għalhekk li Ġesù kien jinqeda b’dal-post miskerrah mil-Lhud, biex bih, simbolikament seta’ jfisser f’liema stat imniġġes ikun fih l-ispirtu/psike uman meta ma jkollux is-Saltna tas-Smewwiet ġewwa fih. Fi kliem ieħor, dal-kliem simboliku ta’ Ġesù kien ifisser, li peress li dal-post mistkerrah mill-Ebrej kien jinsab barra mill-ħitan ta’ Ġerusalemm, fejn fl-antik fih kienu jsiru saħansitra sagrifiċċji f’ġieħ alla Moloch (2 Slaten 23:10), u allura għall-Ebrej dan kien post misħut għal darbtejn – Ġesù ried jurihom, li min ma jiksibx is-Saltna tas-Smewwiet ġewwa fih kien ikun bħal qisu maqtugħ mill-grazzja t’Alla bħalma kienet dil-miżbla fil-Wied ta’ Hinnom maqtugħa lil hinn mill-ħitan tal-belt qaddisa ta’ Ġerusalemm, li naturalment, fis-simboloġija ta’ Ġesù, dil-belt qaddisa kienet tirrappreżenta l-preżenza t’Alla fl-esseri uman (Ebrajk, Šekīnah). Iżda meta mas-sekli bdew ġejjin l-edituri ta’ dal-Vanġeli oriġinali, bdew jaraw kif jagħmlu biex jagħwġu t-tagħlim ta’ Ġesù skont il-bżonnijiet teoloġiċi u politiċi li kellhom bżonn, biex b’hekk, bihom setgħu jassikuraw il-poter fuq il-Kollettiv, u huwa proprju minn hawn li bdew jivvintaw il-kunċett falz tal-infern.

  Madankollu, il-maġġoranza ta’ dawk li kienu u għadhom jaderixxu ma’ dar-reliġjonijiet, ftit li xejn ikun jinteressahom minn dawn il-veritajiet, u r-raġuni hija li għalihom ikun biżżejjed li jibqgħu ‘jemmnu’ dak li ġie dettat lilhom mill-passat. Ftit li xejn tista’ tagħmel ma’ nies bħal dawn, għax hekk kif tipprova tagħmel dan se jispiċċaw jagħmlulek reżistenza ferm atroċi, mingħajr ma jkunu qed jintebħu, li hija din l-istess reżistenza kontra l-ħelsien interjuri tagħhom (li Ġesù kien jirreferi għalih bħala s-Saltna tas-Smewwiet) li tkun qed tissokta teżawrihom mill-élan vital jew mil-life force li tinsab ġo fihom stess, b’konsegwenza, li se tibqa’ ssibhom dejjem jissupplikaw lil xi ‘entità’ li jaħsbu li tkun tinsab barra minnhom biex ‘issalvahom’. Persuni bħal dawn ikun għalxejn li turihom li r-reliġjon hija biss fabbrikazzjoni tal-moħħ uman, għax tant kemm ikunu ġew indottrinati fiha, li l-identità eżistenzjali tagħhom (Sanskritu, ālaya-vijñāna) ma’ tkun trid taf b’xejn għajr b’dak li ġew indottrinati bih sa minn mindu kienu għadhom tfal.

  Min-naħa l-oħra, b’daqshekk ma jfissirx li dal-persuni ma jkunux individwi tajbin; anzi, ħafna minnhom ikunu persuni tajbin ferm. L-ewwel u qabel kollox nixtieq niċċara l-fatt, li m’hemm xejn ħażin li bniedem iħaddan reliġjon. Li jridu jifhmu biss dal-persuni huwa l-fatt, li dan it-tajjeb tagħhom ma jkunx ġej għax ikunu qed isegwu xi forma ta’ reliġjon, imma għax ikunu jinsabu f’level of Consciousness avvanzat (biex bniedem jifhem tajjeb xi rrid ngħid fuq dar-rigward nistiednu jaqra l-ktieb tiegħi, Il-Filosofija tal-Moħħ, jew Consciousness, The Concept of Mind, and the Transcendence of Conventional Thought). Pereżempju, bniedem jista’ jkun illitterat u ma jkun iħaddan ebda forma ta’ reliġjon, u madankollu, jista’ jkun l-aktar bniedem ġust li hawn fuq din l-art; mentri min-naħa l-oħra, bniedem ieħor jista’ jkollu tilja dottorati fit-teoloġija u x’naf jien, imma bħala persuna jkun wieħed diżonest. Ngħidu aħna, matul iż-żminijiet kien hemm diversi papiet fuq dal-mudell pervers. Wieħed minnhom kien Papa Serġju III (904-911), li kien dak li ordna l-assassinju ta’ papa ieħor, u li l-pontifikat tiegħu kien ġie deskritt bħala renju ta’ pornokrazija fejn fih kienu jirrenjaw il-prostituti. Warajh ġie Papa Benedittu IX (1032-1048), li kien jgħix ħajja dissoluta u sfrenata għall-aħħar; tant, li d-Duttur tal-Knisja San Pietru Damjanu (ċ.1007-1072) iddeskrivieh li kien jogħxa bl-immoralità. Infatti, fil-Liber Gomorrhianus tiegħu, trattat fuq il-korruzzjoni u abbużi sesswali papali, Pietru Damjanu jkompli jakkuża lil Benedittu IX, li b’mod regolari kien iwettaq atti omosesswali u bestjalità ta’ kwalunkwe tip

. U dawn li qed insemmi huma frazzjoni żgħira ħafna minn fost diversi papiet oħrajn li kienu korrotti sa dal-livell. Dan qed ngħidu biex nissottolinja l-fatt, li mhijiex ir-reliġjon li tagħmel minnek bniedem ġust, imma kemm tkun kapaċi tirbaħ lilek innifsek u ssir bniedem aħjar; jiġifieri kemm jirnexxilek twettaq dik it-trasformazzjoni spiritwali li tista’ sseħħ ġo fik biss; trasformazzjoni, li bil-Grieg oriġinali hi magħrufa bħala Metanoia, jiġifieri dik l-istess waħda li tant kien jitkellem fuqha Ġesù, li dan inzerta wkoll it-titlu ta’ wieħed mir-rumanzi tiegħi li ktibt f’dawn l-aħħar snin. Huwa dan, il-veru Dawl li bniedem għandu jaspira għalih; Dawl, li ma tista’ ssibu mkien jekk mhux ġo fik stess, hekk kif kien jgħallem Ġesù permezz tas-Saltna tas-Smewwiet li tista’ ssibha ġo fik biss.

 

L-aħħar taqsimiet jieħdu l-għamla ta’ rakkont detective fejn tispjega x’seta’ seħħ minn Ġesù wara li tniżżel minn fuq is-salib. Mill-ġdid hawn qed timraħ f’ilmijiet perikolużi ladarba qed tikxef li hemm veritajiet li ġew imwarrba għal sekli sħaħ. Xi tgħid dwar dan? 

Huwa minnu dak li qed tgħid, u l-fatt li dal-kapitli bnejthom fuq forma ta’ rakkont detective kien biex b’hekk stajt ninvolvi lill-qarrej b’mod ferm aktar dirett, peress li dal-kapitli huma kruċjali biex wieħed jifhem sew il-gist kollu tar-rumanz.

  Min-naħa l-oħra, hawnhekk ikun tajjeb li naraw għaliex jien imraħt f’dawn l-ilmijiet ‘perikolużi’ kif iddeskrivejthom tajjeb int.

  Kif taf perfettament, is-soċjetà hija int u jien ilkoll flimkien – tirrikonoxxik, imma b’ebda mod ma tkun trid tarak realizzat lil hinn mill-kanoni tagħha, fosthom lil hinn mir-reliġjon tal-Kollettiv li tirrappreżentaha, proprju għaliex dir-reliġjon tiddependi biss mill-kaos organizzat li joħroġ mill-istess dinamika tal-aġir inkonxju tal-Kollettiv. Tant kemm huwa minnu dan, li r-reliġjon kollettivista tippermettilek kważi kollox – tidneb, tikser il-liġi, u l-kumplament, barra li ssir taf lilek stess, biex b’hekk tħallik inkonxju biżżejjed sabiex b’hekk tkun tista’ ‘taħfirlek dnubietek’ u tikkoreġik meta jkollok bżonn, mingħajr ma tkun qed tintebaħ, li f’dal-proċess tkun spiċċajt taħt il-kontroll totali ta’ dawk li ironikament issibhom, li ‘qas biss ikollhom il-kontroll tagħhom stess, bħal ngħidu aħna dawk il-papiet korrotti li semmejt hawn fuq. Iżda kif taf perfettament, dan it-tip ta’ kontroll fuq il-massa jġib miegħu il-poter assolut, u huwa proprju dan biss li jkun jinteressahom dawk li mit-tagħlim pur ta’ Ġesù biddluh f’diktat reliġjuż.

  Wieħed hawnhekk jista’ jistaqsi, imma l-għaliex is-Sistema ġiet mibnija b’dal-mod daqstant antagonista kontra l-ispirtu ħieles tal-esseri uman. Dan ġej mill-fatt għaliex bażikament il-ġeneru uman huwa ta’ natura etnoċentrika, jiġifieri li aħna nikbru u niġu mgħallma f’tip ta’ kultura u reliġjon li nkunu nagħmlu parti minnha. F’soċjetà komuni bħal din, il-membru tagħha jiġi mgħallem li għandu jħares lejn id-dinja mhux kif jaħseb hu, imma permezz ta’ regoli prestabbiliti li jiġu pprovduti lilu mis-soċjetà sa minn meta jkun tfal. Huwa minħabba f’hekk li hu daqstant diffiċli biex individwu joħroġ barra minn tali kultura jew reliġjon li tkun ilha tindokrah sa mit-twelid. Tant kemm hu f’saħħtu dal-mekkaniżmu nevrotiku, li llum il-ġurnata, ċerti reliġjużi li jaħsbu li għandhom ‘fidi ferma’ jaslu biex iwarrbu anki evidenzi xjentifiċi li jikkontradixxu twemminhom (jew l-egoic structure tagħhom). Tant kemm sirna esperti f’dal-qasam, li biex nilħqu dan il-għan, ħafna drabi naslu biex inqarrqu anki bina nfusna, mekkaniżmu mentali, li fil-psikoloġija huwa magħruf bħala self-fulfilling prophecy jew motivated reasoning; jiġifieri proċess mentali li jwassal lil persuna partikolari biex tibda taċċetta dak li tkun trid tibqa’ temmen fih, u jekk dan ma jkunx biżżejjed nispiċċaw nirrikorru  għal grupp ta’ persuni speċifiċi li minħabba li jkunu fuq l-istess dgħajsa reliġjuża tagħna nafu li se jagħtuna raġun; tattika psikoloġika oħra, li hi magħrufa bħala confirmation bias.

  Għaldaqstant, jekk int tinzerta wieħed minn dawk li ma taqgħax taħt dal-mudell reliġjuż, għal din l-entità se tiġi awtomatikament ittimbrat bħala ‘bniedem perikoluż’, u dan għas-sempliċi raġuni għax tkun ġejt aware ta’ min int verament. Infatti, jekk irid, il-Bniedem għandu ġewwa fih volontà biżżejjed f’saħħitha li permezz tagħha kapaċi joħroġ mid-dlam għad-dawl. F’wieħed mill-akbar xogħlijiet tiegħu, The Nicomachean Ethics, il-filosfu Grieg Aristotli (384-322 qK) kien qal li aħna l-bnedmin għandna tabilħaqq il-kontroll ta’ dak li nagħmlu, u li l-azzjonijiet tagħna jiddependu minna biss (Grieg, eph’ hemin). Dan l-aġir pożittiv huwa dak l-appetitus rationalis li kienu jitkellmu fuqu ħafna mill-filosfi tal-passat, jiġifieri l-kapaċità tal-ħsieb razzjonali li bih bniedem jagħraf jiddeċifra l-finzjoni mill-verità.

  Għedt dan kollu, ħaġa waħda oħra nixtieq inżid fuq dar-rigward, li bniedem liberu interjorment, se jibqa’ tali anki jekk ikun imsakkar f’ħabs, bħalma kien Gandhi; waqt li bniedem ħabsi interjorment, se jibqa’ tali anki jekk imur idur id-dinja għal seba’ darbiet.

 

Dan ix-xogħol ifakkarni f’The Last Temptation of Christ ta’ Nikos Kazanstakis, u Il Vangelo Secondo Matteo ta’ Pier Paolo Pasolini. Hemm xi rabta bejn ix-xogħol tiegħek u dawn iż-żewġ xogħlijiet?

 Mill-film ta’ Pasolini apprezzajt l-aktar in-Neorealiżmu li adotta fuq stil Cinéma vérité, u allura sa ċertu punt, dal-film joffri ambjentazzjoni ferm aktar rustika u realistika minn dik idealista u romantiċizzata li nsibu ngħidu aħna f’Jesus of Nazareth ta’ Zeffirelli. Iżda fejn jidħol ir-rumanz tiegħi ma hemm ebda rabta minn dan l-aspett.

  Bħala regola ġenerali, meta niġi biex nikteb rumanz storiku ma nikkonsulta ebda rappreżentazzjoni artistika, imma mmur dirett fuq fonti storiċi. Madankollu, jekk nieħdu ngħidu aħna The Last Temptation of Christ, fih hemm sekwenzi li jistgħu jiġu rikonċiljati pjuttost faċilment mar-rumanz tiegħi. Pereżempju, jekk f’dal-ktieb – jew fil-film li Scorsese kien adatta fuqu – naraw lil Ġesù jgħaddi minn ħafna tentazzjonijiet, fosthom dawk karnali, fir-rumanz tiegħi, it-tribulazzjonijiet tiegħu kienu fuq livell ferm aktar traxxendentali, b’mod speċjali fejn jidħol il-Lejl Mudlam tar-Ruħ li Ġesù kellu jgħaddi minnu meta kien fid-deżert. Fl-Ispiritwalità Mistika, din l-esperjenza hi magħrufa bħala Dark Night of the Soul; stadju psikiku/spiritwali, fejn fih l-individwu jidħol fi speċi ta’ vortiċi psikoloġiku jew f’dipressjoni spiritwali fejn fiha jħossu bħal qisu ġie diżintegrat mill-umanità tiegħu stess; għad li minn din l-esperjenza trawmatika jkun hemm dejjem eżitu pożittiv; anzi, kultant ikun wieħed illuminattiv. Fuq dar-rigward, fit-Thus Spoke Zarathustra tiegħu, il-filosfu Friedrich Nietzsche (1844-1900) kien qal hekk, “I am a forest, and a night of dark trees: but he who is not afraid of my darkness, will find banks full of roses under my cypresses.” Il-psikjatra u psikologu Pollakk, Kazimierz Dąbrowski (1902-1980), kien semma lil dal-proċess Positive Disintegration; jiġifieri d-diżintegrazzjoni tal-egoic mind eżistenzjali li nkunu identifikajna ruħna miegħu f’ħajjitna stess, biex b’hekk naslu biex naraw il-vera Natura Eterna tagħna li ma taf b’ebda twelid u mewt; Entità Immortali, li bis-Sanskritu hi magħrufa bħala Paramātmā. Fir-rumanz tiegħi, huwa dan li kiseb Ġesù wara li ġie lura mit-tribulazzjonijiet li għadda minnhom fid-Deżert ta’ Khirbet Qumrān.

  Imbagħad, jekk niftakar sew, f’dal-ktieb/film hemm is-sekwenza meta Ġesù ġie salvat minn speċi ta’ anġlu minn fuq is-salib, waqt li fir-rumanz tiegħi, Ġesù jiġi salvat minn ‘qabru’ minn mara partikolari li min qara l-ktieb jaf perfettament għal min qed ngħid. Imbagħad hemm is-sekwenza fejn jidħol Sawl (ċ.3-63 wK), li f’dak ta’ Kazanstakis, San Pawl jgħid lil Ġesù (wara li ġie salvat mis-salib), li għalkemm ir-reliġjon il-ġdida tiegħu, jiġifieri dik Kattolika li kien ivvinta San Pawl, hija Gidba Kbira, id-dinja kienet se tilqa’ u taċċetta l-Gidba tiegħu ferm aktar minn dak li għallem Ġesù verament. Għalkemm storikament dan hu kollu minnu, fir-rumanz tiegħi ġibt provi storiċi kif seħħew verament l-affarijiet; fatti, li jmorru ferm lil hinn minn dir-rappreżentazzjoni artistika.

 

Xi tgħid jekk jingħad li dan hu ktieb antiklerikali? 

M’għandi ebda problema b’dan, ġaladarba f’dar-rumanz kxift ħafna mill-gideb tal-Kleru Ruman, u għaldaqstant, l-ekwazzjoni toħroġ weħidha: jekk dar-rumanz storiku huwa antiklerikali, allura dan jimplika li l-Kleru Ruman huwa antiverità. Barra minn hekk ma ninsewx ukoll, li anki l-Budda, Sokrate, u Ġesù kienu ‘antiklerikali’ kbar minn dan l-aspett.

 

Hu interessanti u provokattiv il-fatt li n-nisa setgħu jgħallmu t-Triq u li kienu saħansitra awturi ta’ vanġeli (bħal Mari ta’ Magadha). Xi tgħid dwar dan? 

L-ewwel u qabel kollox irridu nżommu f’moħħna, li sa minn meta twieldu dar-reliġjonijiet kollettivisti tal-Punent, il-ħsieb, ħafna drabi kien jiġi assoċjat mal-intellett maskil, u dan minħabba kampanja miżoġina feroċi li kienet ilha għaddejja għal dawn l-aħħar elfejn sena sħaħ. Pereżempju fuq dar-rigward, wieħed mill-akbar Dutturi tal-Knisja Kattolika, Santu Wistin ta’ Hippo (354-430) kien qal, “In-nisa m’għandhom b’ebda mod jiġu edukati. Fil-fatt, in-nisa għandhom jiġu segregati għaliex huma l-kawża tal-erezzjoni tal-irġiel qaddisa; u minnha nnifisha, il-mara mhijiex l-immaġni t’Alla. Ma nistax nifhem x’użu l-mara jista’ jkollha għar-raġel, jekk wieħed jeskludi l-funzjoni tal-prokreazzjoni.”

  Dan qed ngħidu biex nurik x’pożizzjoni diżumana kienet tinsab fiha l-mara f’dar-reliġjonijiet miżoġini tal-irġiel. Iżda qabel ma feġġew dal-forom varji ta’ psikożi perversi, il-mara kienet ikkunsidrata ferm fid-dinja ta’ dak iż-żmien. Pereżempju, in-nisa edukati Indjani – u hawn qed nitkellmu fuq mijiet kbar ta’ snin qabel Ġesù – kienu sa mill-bidu nett parteċipi fid-dibattiti filosofiċi, sew bħala skulari kif ukoll bħala saċerdotessi tal-Vedas; jiġifieri ta’ dawk it-Testi Sagri Indjani li ġew miktuba sekli sħaħ qabel Ġesù, u li Ġesù stess kien saħansitra jikkwotahom anki fil-Vanġeli tat-Testment il-Ġdid, għalkemm ħafna nies m’għandhom ebda ħjiel ta’ dan.

  Ġo Lixandra tal-Eġittu, min-naħa l-oħra, kien hemm l-istess moviment, fejn f’dil-belt kien hemm fost oħrajn is-sede tal-Kult ta’ Isis, li hija l-Omm Universali u r-rappreżentazzjoni tal-Għerf Divin; kult, li kien jitmexxa mis-saċerdotessi ta’ Isis, li kienet ukoll l-aktar divinità maħbuba mhux biss f’Lixandra imma miċ-ċiviltà kollha tal-Mediterran. Iżda hekk kif mar-raba’ seklu, il-Knisja Kattolika kompliet tieħu r-riedni f’idejha mal-firxa kollha tal-Kontinent l-Antik, bdiet tara x’tagħmel biex lil Isis u lis-saċerdotessi tagħha teliminahom kompletament, u huwa proprju hawnhekk li r-reliġjon Kattolika li kien ivvinta San Pawl ġietha l-idea li tibdel lil Omm Ġesù ma’ Isis il-ġdida bħala r-‘Reġina tas-Smewwiet’; tattika, li kif stajna naraw hi teknikament magħrufa bħala Apotheosis, jew id-divinazzjoni ta’ figura speċifika bħalma r-reliġjon Kattolika kienet wettqet l-istess proċess bejn il-Mit ta’ Mithra u l-figura storika ta’ Ġesù.

  Veru, forsi għal ħafna kredenti ġenwini din hija aħbar xokkanti, u naturalment għandhom is-simpatija kollha tiegħi għaliex naf kemm dawn in-nies huma persuni mill-aħjar. Għaldaqstant, hawnhekk ikun tajjeb li nġibu eżempju prattiku ieħor biex il-qarrej ikun jista’ jifhem dal-manuvri perversi xi ftit aħjar.

  Dan li se ngħid ma niżżiltux fir-rumanz minħabba li ridt inżomm ir-ritmu tan-narrazzjoni; iżda hemm probabbiltà kbira, li l-famuża matematika u filosfa Neoplatonika, Hypatia ta’ Lixandra (360-415 wK), kienet dixxiplu ferm devota ta’ Mari u probabbilment, kienet tattendi wkoll l-iskola tat-Triq li Mari stess kienet waqqfet f’din il-belt. Għal min forsi ma jafx, Hypatia kienet filosfa pagana maħbuba ferm f’Lixandra u dan mhux biss għall-erudizzjoni kbira tagħha li kienet tissupera anki lil dik ta’ sħabha l-filosfi rġiel, imma fuq kollox għax kienet tagħmel ħafna karità mal-fqar. Infatti hemm rapporti storiċi li jgħidu, li kien minħabba l-għira li kellu għaliha l-Isqof Ċirillu ta’ Lixandra (376-444) li eventwalment ordna li tiġi maqtula. Ġara mbagħad li fis-sena 415, f’Lixandra tal-Eġittu, grupp ta’ Kattoliċi stigati minn dan l-isqof qaddis, attakkaw lil Hypatia, kaxkruha fit-toroq ta’ Lixandra, qattgħuha biċċiet bil-madum imkisser, u ħarquha bil-kotba tagħha b’kollox f’post jismu Cynaron. Ġara iżda li ġewwa Lixandra, Hypatia kienet maħbuba minn ħafna Kristjani ġenwini oħra li kienu joqogħdu f’din il-belt, u minħabba f’hekk xorta waħda baqgħu devoti lejha. Meta rat dan l-eżitu – hekk kif għamlet b’Mari ta’ Magadha biex tiddiżonoraha, kif ukoll meta ġiet biex tissostitwixxi lil Isis ma’ Omm  Ġesù – il-Knisja Kattolika bdiet taħseb kif kellha tneħħi darba għal dejjem il-memorja ta’ Hypatia mill-qlub ta’ dawn in-nies u mill-ġenerazzjonijiet tal-futur, fejn eventwalment, kien hawnhekk li l-Kleru Ruman ġietu l-idea li jibdel lil Hypatia ma’ personaġġ fittizzju Kattoliku li suppost kien ħa l-martirju f’din il-belt, u l-Knisja Kattolika semmiet lil dil-mara fantomatika ‘Santa Katarina ta’ Lixandra’. Iżda l-giddieb għomru qasir, għaliex Hypatia għadha magħna anki sal-ġurnata tal-lum. Infatti, tant kemm kienet mara tajba u straordinarja din Hypatia, li l-artist Rinaxximentali Raffaello (1483-1520) kien immortalaha fil-famuż affresk ġgantesk tiegħu, L-Iskola ta’ Ateni, u ironikament, dan l-att kuraġġuż – għax allaħares qabduh lil min kien pitter verament fuq dal-kapulavur – wettqu fil-Palazz Appostoliku tal-Vatikan.

  Għaliex qed ngħid dan kollu? Għax sa mill-ewwel żminijiet, l-Għerf kien sa minn dejjem jiġi ppersegwitat mir-reliġjonijiet miżoġini tal-irġiel, u ħafna drabi, dan kien jgħaddi permezz ta’ nisa straordinarji li kienu jgħallmu t-Triq jew l-Ispiritwalità Kożmika f’kull era u żmien, fosthom Hypatia u Mari ta’ Magadha. Infatti kien hawnhekk, ġewwa Lixandra, li l-Ebjoniti, jew is-segwaċi oriġinali ta’ Ġesù, bdew jiktbu trattat ieħor biex it-tagħlim tat-Triq ma jintilifx (Sanskritu, Rahasya, jew Misteru Sigriet); trattat, li kien ibbażat fuq dak ta’ Mari, u li eventwalment kienu semmewh il-Vanġelu tal-Ebjoniti, li llum, tiegħu, fadal biss frammenti żgħar. Dan kien dovut għax flimkien mal-Vanġeli Njostiċi l-oħra fosthom dawk ta’ Mari u ta’ Tumas, il-Knisja Kattolika spiċċat biex qerdithom minn fuq wiċċ l-art, hekk kif irnexxielha teqred għall-istess motiv mhux biss ħajjet Hypatia, imma wkoll lil-Librerija ta’ Lixandra li fiha kien studja aktarx Ġesù, li seħħet fis-sena 391; u fejn ma setgħetx teqred għalkollox xi wħud minn dal-manuskritti, rat kif għamlet biex tiċċensurahom jew timmanipulahom, bħalma ġara fil-każ ta’ Mari, fejn aktar tard, din bdiet tiġi identifikata mal-mara midinba li nsibu f’Luqa 7:37-50, jiġifieri dik li kienet dilket saqajn Ġesù.

  Dir-reputazzjoni negattiva ta’ Mari, madankollu, ma kinitx ġejja mill-Vanġeli oriġinali, imma minn digriet li Papa Gregorju l-Kbir (540-604) kien għamel waqt omelija speċifika fejn fiha Mari jew Marija ta’ Magadha ġiet mibdula fi prostituta. Infatti, kellhom jgħaddu 1,387 sena, fis-sena 1960, li l-Knisja Kattolika ‘irranġat’ dan l-iżball, u naturalment, dan għamlitu biss għax kienet inqabdet fil-fatt u ġiet daharha mal-ħajt. Imma sadanittant, id-dannu kien laħaq sar, speċjalment fid-dinja femminili l-aktar dik tal-Punent, ġaladarba issa ma kien għad fadlilha ebda punt ta’ riferiment li seta’ jirrappreżenta lill-Femminil Etern f’dal-Vanġeli mbagħbsa tat-Testment il-Ġdid. Kien proprju għalhekk, li f’dar-rumanz għamilt ċert biex minn dan l-aspett nerġa’ nirrestawra mill-ġdid lil dan l-ekwilibriju spiritwali li kien hemm oriġinarjament f’dil-ġrajja storika ta’ Ġesù.

 

Fl-aħħar parti ta’ dan ir-rakkont tikkonċentra iktar fuq il-passi ta’ Mari ta’ Magadha wara li Ġesù, salvat mill-mewt, joħroġ mix-xena. Għaliex dan? 

Għax simbolikament ridt inwassal il-messaġġ, li l-epoka reliġjuża u miżoġina ta’ Pisces issa għaddiet ukoll, u minflokha qed tidħol bil-mod il-mod dik spiritwali/femminili ta’ Aquarius, rappreżentata b’Mari b’mod speċjali fl-aħħar parti ta’ dan ir-rumanz.

  L-Epoka ta’ Pisces (ċ.10 qK-2050 wK) kienet l-epoka tar-reliġjon miżoġina tal-Kollettiv, fejn fost oħrajn welldet lill-Kristjaniżmu Ellenist li kien ivvinta San Pawl, li permezz tagħha seta’ jiġi garantit il-poter fuq il-Kollettiv. Iżd’ issa ninsabu f’mument ta’ tranżizzjoni ferm enteressanti għall-umanità, fejn fost oħrajn, din l-era ġdida t’Aquarius (ċ.2050-4000) sejra ġġib magħha t-tmiem tas-superstizzjonijiet reliġjużi kollha tal-passat, fejn eventwalment, dan id-dlam reliġjuż – li huwa dak l-istess dell fl-inkonxju li kien semma l-psikjatra Żvizzeru Carl G. Jung (1875-1961) – se jinbidel f’epoka ta’ illuminazzjoni fost ħafna ġnus.

  Infatti, f’wieħed mix-xogħlijiet tiegħu fuq dar-rigward, Jung kien qal li l-Konoxxenza tal-bniedem tirrifletti l-bilanċ tal-erba’ elementi prinċipali li jinsabu ġewwa fih, li huma l-ġisem, il-menti, l-ispirtu, u r-ruħ, fejn dawn jistgħu jipparteċipaw b’mod bilanċjat f’armonija sħiħa f’ħajjet dak li jkun. Iżda sfortunatament, dan kien pass li mar wisq lil hinn minn kemm suppost kellu jmur, u r-riżultat ħareġ ħafna drabi f’aberrazzjonijiet psikoloġiċi u nevrotiċi li l-‘mediċina’ għalihom kienet ir-reliġjon tal-Kollettiv. Minn dan l-aspett, Jung kien ikkonkluda li meta jkun hemm dan l-iżbilanċ psikofiżiku, jispiċċa joħroġ fina dak id-dell fl-inkonxju li permezz tiegħu jibdew jimmanifestaw l-ewwel sintomi nevrotiċi li jkomplu jitilfu l-identità proprja tal-Jien Elevat, deskritt ukoll bħala l-Ispirtu jew l-Għalliem Interjuri tal-esseri uman (Grieg, Daimōn). Dal-mekkaniżmu nevrotiku, il-Bniedem kellu jwettqu għaliex tul dawn l-aħħar 2000 sena (circa) ġie mmexxi mhux mill-Ispirtu/Konoxxenza personali tiegħu, jew inkella minn dik il-Qalb Spiritwali li kien tkellem fuqha l-filosfu Franċiż, Jean-Jacques Rousseau (1712-1778), imma minn reliġjonijiet kollettivisti li kienu dejjem antagonisti lejn l-iżvilupp fil-Konoxxenza personali tal-esseri uman. Dan seħħ għaliex biex żammew il-poter fuq il-Kollettiv, dawk li kienu u għadhom jikkontrollaw ir-reliġjon kollettivista ħallew lill-umanità f’għama ta’ injoranza psikika/spiritwali għal eluf ta’ snin. Dan ġab miegħu dissonanza kbira ferm fil-psike u allura fil-Konoxxenza tal-Bniedem, u din, imbagħad, spiċċat biex għaddiet minn ġenerazzjoni għal oħra permezz ta’ dak li fil-mistiċiżmu fenomenoloġiku tal-Orjent hu magħruf bħala Prarabdha Karma; fatt xjentifiku, li nsibuh saħansitra fid-DNA ta’ kull esseri uman.  

  Iżda issa, li bil-mod il-mod deħlin fl-Era t’Aquarius u allura fl-Era tal-Illuminazzjoni, il-Bniedem se jidħol fi stadju fejn fih se jibda jelimina lil din l-istess dissonanza nevrotika minn ġewwa fih, u bħala eżitu, se jkompli jiskopri aħjar min hu verament; għarfien, li l-psikologu Amerikan Abraham Maslow (1908-1970) kien iddeskrivieh bħala B-cognition. Il-‘B’ li Maslow kien qed jirreferi għaliha tfisser ‘Being’, jiġifieri l-għarfien li jkun laħaq individwu f’sinkronija miegħu innifsu u mal-bqija tal-Ħolqien (Sanskritu, Tatsamāveśalakşaņam). Għaldaqstant, aktar kemm bniedem se jibda jsir jaf lilu nnifsu minn dan l-aspett, se jibda jsir aktar ‘in-dividwali’ (Sanskritu, amrita-yana), fejn hawnhekk se jibda jirrealizza wkoll, li l-unika Triq għall-kisba tal-Għerf Illuminattiv tinsab proprju ġewwa fih; Dawl ġdid, li jekk irid, il-Bniedem tal-lum jista’ jiksbu anki minn issa stess; Għarfien Interjuri jew Aparōkṣa Jñāna, li permezz tiegħu se jwasslu biex jikseb ġewwa fih l-Istat Illuminattiv jew is-Saltna tas-Smewwiet li tant kien jitkellem fuqha Ġesù; fattur, li għamiltu espliċitu ferm f’dan ir-rumanz, biex b’hekk, kulħadd ikun jista’ jifhmu faċilment.

 

Proġetti ġejjiena? 

Min jaf? Forsi. Imma sadanittant, nippreferi ngħix fil-preżent, sakemm is-Sema tħallini ħaj.